Η Σύγχρονη Μουσικοθεραπεία αποτελείται από πολλά μοντέλα και μεθόδους, όπου η μουσική χρησιμοποιείται στη θεραπευτική διαδικασία. Οι αρχές της μουσικοθεραπείας είναι μάλλον κοντά σε εκείνες της ψυχοθεραπείας. Ωστόσο, η μουσικοθεραπεία, δίνει έμφαση στις μουσικές εμπειρίες ως εργαλείο της αυτοέκφρασης και επικοινωνίας. Διάφορες ψυχολογικές θεωρίες επηρεάζουν την εργασία και θεραπευτική προσέγγιση στους κλινικούς μουσικοθεραπευτές, με την ψυχοδυναμική προσέγγιση ίσως την πιο κοινή.
Μια άλλη παραδοσιακή εφαρμογή του θεραπευτικού αυτού εργαλείου είναι η μουσικοθεραπεία για τις αναπτυξιακές και τις νευρολογικές διαταραχές. Το φάσμα αυτών των διαταραχών είναι μεγάλο και ως εκ τούτου υπάρχουν διάφορες μέθοδοι μουσικοθεραπείας και επίσης διάφορα μοντέλα εφαρμογών. Η Ψυχιατρική μουσικοθεραπεία συχνά βασίζεται στην ελεύθερη και αυθόρμητη έκφραση ελεύθερων συνειρμών ενώ η μουσικοθεραπεία για τις αναπτυξιακές και τις νευρολογικές διαταραχές είναι συνήθως πιο δομημένη και σαφώς πιο προσανατολισμένη μέθοδος. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η συμπεριφοριστική θεωρία ή και οι θεωρίες μάθησης, συχνά λειτουργούν ως πλαίσιο σε αυτές.

Τι είναι αυτό που κάνει τη μουσική ένα θεραπευτικό εργαλείο;

Μαζί με την ταχεία ανάπτυξη των τεχνικών απεικόνισης του εγκεφάλου, οι ερευνητές ήταν σε θέση να ρίξουν φως στις ειδικές ιδιότητες της μουσικής ως ερέθισμα που ενεργοποιεί τον εγκέφαλο κατά τρόπο διαφορετικό. Η μουσική είναι γνωστό ότι είναι σε στενή σχέση με τα συναισθήματα, καθώς τα ανακαλεί. Επιπλέον, οι ερευνητές έχουν ανακαλύψει ότι οι ακροατές μουσικής χρησιμοποιούν συνήθως τη μουσική για τη ρύθμιση του συναισθήματος. Επειδή η πλειοψηφία των ψυχιατρικών διαταραχών είναι συναισθηματικές, δεν προκαλεί έκπληξη ότι η μουσική έχει βρεθεί να είναι ένα ισχυρό θεραπευτικό μέσο. Τα συναισθήματα, οι εικόνες, οι συνειρμοί και οι αναμνήσεις που προκαλούνται από τη μουσική προσφέρουν μια πολύτιμη δίοδο προς τις ψυχικές διεργασίες του ατόμου, φθάνοντας έτσι τις εμπειρίες που το άτομο είναι δύσκολο να εκφράσει λεκτικά. Από την άλλη πλευρά, οι εμπειρίες με συναισθηματικές φορτίσεις, και η αλληλεπίδραση γίνονται εφικτές με την μουσικοθεραπεία, ακόμη και όταν η λεκτική έκφραση δεν είναι δυνατή. Αυτό μπορεί να τεθεί σε εφαρμογή με τα παιδιά (ακόμη και τα νήπια), σε ασθενείς με σοβαρές αναπτυξιακές διαταραχές, σε άτομα με άνοια, ή σε ασθενείς που υποφέρουν από σοβαρές ψυχιατρικές διαταραχές, όπως η οξεία ψύχωση. Ασκήσεις συντονισμού και ενεργοποίησης των κινητικών νευρώνων είναι συχνά στο επίκεντρο της μουσικοθεραπείας σε ασθενείς με κινητικές αναπηρίες. Η μουσικοθεραπεία με παιδιά και εφήβους σε συνδυασμό με σωματική δραστηριότητα και δράση, διαδραματίζει συχνά ένα σημαντικό θεραπευτικό ρόλο ακόμα και αν η κύρια έμφαση και στόχος της θεραπείας είναι τα ψυχικά προβλήματα.
Σε μελέτες πάνω στην εφαρμογή της μουσικοθεραπείας σε εγκεφαλικό επεισόδιο προτιμήθηκε μουσική γνωστή και οικεία στους ασθενείς. Οι ερευνητές έπρεπε να πάρουν συνέντευξη από τους ασθενείς, τους συγγενείς τους, και ούτω καθεξής, προκειμένου να διασφαλιστεί ότι η μουσική που χρησιμοποιείται στην θεραπεία, πραγματικά είχε μια συγκεκριμένη σημασία για τον ασθενή. Το ίδιο μουσικό κομμάτι μπορεί να σημαίνει πολλά διαφορετικά πράγματα για πολλούς διαφορετικούς ανθρώπους, και ως εκ τούτου, ό, τι μουσική χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς, πρέπει να εκφράζει μια συγκεκριμένη σχέση μεταξύ του υποκειμένου και της μουσικής που ακούει. Για μερικούς ασθενείς ο Μότσαρτ ίσως είναι η σωστή επιλογή, μερικοί προτιμούν τους Beatles, και ούτω καθεξής. Οι μουσικοθεραπευτές συνήθως ενδιαφέρονται για τις εμπειρίες (εικόνες, μνήμες, κλπ), που βιώνει ή ανακαλεί ο ασθενής με τη μουσική. Ο στόχος είναι να βρεθεί η όσο το δυνατόν πιο συγκινητική, προσωπική και σημαντική μουσική από την πλευρά του ασθενούς. Οι γιατροί γνωρίζουν ότι ένα μουσικό κομμάτι από την παιδική ηλικία ενός ατόμου μπορεί να προκαλέσει απίστευτα ισχυρές μνήμες και συναισθήματα:
«Αυτή είναι η μουσική που άκουγα όταν ήμουν πολύ λυπημένος και ήμουν μόνος στη μοναξιά και την οργή ​​μου … Θυμάμαι καθαρά την ατμόσφαιρα, τότε και κάθε φορά που ακούω αυτό το τραγούδι και πάλι αισθάνομαι με τον ίδιο τρόπο ….». Σε αυτό το παράδειγμα, η μουσική βοηθά τον ασθενή να ανακαλέσει τις συναισθηματικές του αναμνήσεις από την παιδική του ηλικία, οι οποίες ήταν τραυματικές και αυτές είναι τώρα είναι υπό έρευνα στη θεραπεία. Όπως μπορείτε να δείτε, δεν είναι μόνο η μουσική, αλλά σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η σχέση μεταξύ του ασθενούς και του θεραπευτή, γεγονός που ολοκληρώνει το έργο της θεραπείας.
Η Μουσική μπορεί να είναι θεραπευτική ως τέτοια από μόνη της, αλλά και οι θεραπευτές μουσικής έχουν συγκεκριμένες τεχνικές στη διάθεσή τους να χρησιμοποιήσουν ώστε να αποκτήσουν πρόσβαση στις μουσικές εμπειρίες του ασθενούς και το ψυχικό υλικό που αναδύεται με αυτές. Τις περισσότερες φορές στην καθημερινή ζωή μας, η μουσική έρχεται και φεύγει. Είναι παντού!. Την ίδια στιγμή, πολλοί από εμάς είμαστε εξαιρετικά επιλεκτικοί όταν πρόκειται για τη μουσική. Όταν ένας ραδιοσταθμός αρχίζει να παίζει μουσική που δεν μας αρέσει, μπορούμε γρήγορα να μεταβούμε σε έναν άλλο σταθμό. Τις περισσότερες φορές οι άνθρωποι αναζητούν ασυνείδητα ευχάριστη μουσική – μουσική που να ρυθμίζει θετικά τη διάθεσή τους. Αλλά υπάρχουν επίσης άνθρωποι που ακούν θλιμμένη μουσική, προκειμένου να συντονιστούν με την θλίψη τους. Με αυτό τον τρόπο η μουσική διευκολύνει το άτομο να περάσει κάποιες δύσκολες καταστάσεις στη ζωή τους. Εν συντομία, η μουσική που ακούμε στο ραδιόφωνο, εστιάζοντας σε κάτι άλλο, προκαλεί σπάνια αρνητική επίδραση επειδή υπό φυσιολογικές συνθήκες οι υγιείς άνθρωποι έχουν επίσης φυσιολογικούς και μάλλον ισχυρούς αμυντικούς μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται στην καθημερινή τους ζωή, ώστε να φιλτράρουν ότι είναι αρνητικό. Φυσικά, υπάρχουν πολλά παραδείγματα όπου η μουσική έχει σκόπιμα χρησιμοποιηθεί ως διεγερτικό, ή ενισχυτής μιας συγκεκριμένης διάθεσης – με άλλα λόγια, η επιθυμητή ατμόσφαιρα είναι ήδη εκεί, αλλά η μουσική χρησιμοποιείται για να ενισχύσει αυτό το κλίμα. Κατά την πρόσφατη σφαγή στη Νορβηγία, όπου 76 νέοι έχασαν τη ζωή τους, ο δράστης λέγεται ότι έδρασε έτσι αποτρόπαια, φορώντας ακουστικά και ακούγοντας μουσική!
Σε πολλές χώρες, η εκπαίδευση της μουσικοθεραπείας διδάσκεται στα Πανεπιστήμια. Στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, υπάρχουν αρκετές πανεπιστημιακές έδρες. Εξαιτίας αυτής της Ακαδημαϊκής πορείας της Μουσικοθεραπείας, τα αποτελέσματά της βρίσκονται συνεχώς υπό διερεύνηση και επανεκτίμηση, ειδικά σε σύγκριση με την θεραπευτικά παρεμφερή ψυχοθεραπεία. Αρκετές μελέτες αποτελεσματικότητας, καθώς και μετα-αναλύσεις έχουν γίνει σχετικά με τη μουσικοθεραπεία τον τελευταίο καιρό. Για να αναφέρουμε μερικές, υπάρχουν μετα-αναλύσεις σχετικά με τη μουσικοθεραπεία για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας, σχετικά με την ψυχοπαθολογία των παιδιών και των εφήβων, για τον αυτισμό, για σοβαρές ψυχικές διαταραχές και για την κατάθλιψη. Σε αυτές τις μετα-αναλύσεις η Μουσικοθεραπεία έχει βρεθεί να είναι μια αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας. Μια πρόσφατη μελέτη (που δημοσιεύθηκε στο Stroke) έδειξε ότι ακούγοντας την προτιμώμενη από το υποκείμενο μουσική καθημερινά για μια περίοδο τριών μηνών βελτίωσε ασθενείς με οξύ εγκεφαλικό επεισόδιο σε πολλούς τομείς, όπως στη λεκτική μνήμη και την εστίαση της προσοχής. Βελτιώθηκαν η σύγχυση και η κατάθλιψη σε σύγκριση με τις ομάδες ελέγχου. Μια άλλη πρόσφατη μελέτη (που δημοσιεύτηκε στο British Journal of Psychiatry) έδειξε ότι η μουσικοθεραπεία είναι μια αποτελεσματική μορφή θεραπείας της κατάθλιψης. Οι συμμετέχοντες στην ομάδα μουσικοθεραπείας βελτιώθηκαν σημαντικά σε σύγκριση με την ομάδα ελέγχου ως προς τα καταθλιπτικά και αγχώδη συμπτώματα, και βελτίωσαν γρηγορότερα την λειτουργικότητα τους.

Συμπέρασμα: Η μουσικοθεραπεία μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορες νοσολογικές καταστάσεις. Η μουσικοθεραπεία μπορεί να χωριστεί σε δύο κύριες κατηγορίες, παθητική (ακρόαση μουσικής με βάση συγκεκριμένο πρόγραμμα) και ενεργητική (συμμετοχική). Το τελευταίο αναφέρεται στη μουσική αυτο-έκφραση και επικοινωνία, που συχνά είναι αυθόρμητη, με ελεύθερο αυτοσχεδιασμό με όργανα ή φωνή. Αντίθετα με την κοινή αντίληψη, η μουσικοθεραπεία δεν προϋποθέτει μουσικές δεξιότητες ή ταλέντο. Σε πολλές χώρες, η μουσικοθεραπεία εφαρμόζεται συχνότερα σε παιδιά και εφήβους, καθώς και σε ανθρώπους με αναπτυξιακές διαταραχές. Σύμφωνα με την κλινική εμπειρία και την έρευνα, η θεραπεία με μουσική φαίνεται να είναι μια συμπληρωματική μορφή θεραπείας, με εφαρμογή επίσης, στο πεδίο της παραδοσιακής ψυχοθεραπείας – για παράδειγμα στην θεραπεία των ψυχικών διαταραχών των ενηλίκων.

Ο όρος «Συνωμοσιολογία» διαδόθηκε από τον ακαδημαϊκό Frank P. Mintz στη δεκαετία του 1980. Σύμφωνα με τον Mintz, Συνωμοσιολογία σημαίνει «πίστη στην επικράτηση των συνωμοσιών στην εξέλιξη της ιστορίας». Ο Noam Chomsky, γλωσσολόγος και μελετητής, αντιπαραβάλλει την θεωρία συνωμοσίας ως περισσότερο ή λιγότερο το αντίθετο της θεσμικής ανάλυσης. Σε θεωρίες συνωμοσίας έχουν εμπλακεί ολόκληροι λαοί, αλλά και πολλοί ηγέτες, με πιο τρανταχτά παραδείγματα τους Χίτλερ και Στάλιν, αλλά και του αντικομμουνιστικoού παραληρήματος του Τζόζεφ Μακάρθι στις ΗΠΑ (ο όρος Μακαρθισμός περιγράφεται ως «κάθε πρακτική πολιτικών διώξεων εις βάρος πολιτών και συγκεκριμένων πεποιθήσεων με την καλλιέργεια κλίματος εκφοβισμού και με την κατασυκοφάντησή τους» στο Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας του Γ. Μπαμπινιώτη)., τους πολέμους στον Άξονα του Κακού και Καλού, την στοχοποίηση λαών, φυλών, οργανώσεων, θρησκειών, που όλα έχουν οδηγήσει σε καταστροφές κλίμακας ή στην πιο απλή εκδοχή τους έχουν αναστείλει την εξέλιξη των Κοινωνιών.
Γιατί οι άνθρωποι πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας;  Ποια είναι η ψυχολογική βάση της πίστης σε θεωρίες συνωμοσίας;
Ο πολιτικός επιστήμονας Michael Barkun προσδιορίζει τρεις τύπους των θεωριών συνωμοσίας:
– όταν μια συνωμοσία είναι υπεύθυνη για ένα μεμονωμένο γεγονός (όπως οι Δίδυμοι Πύργοι)
– θεωρίες  συνωμοσίας συστημικού τύπου  – όταν μια ενιαία οργάνωση έχει ως στόχο να αποκτήσει τον έλεγχο μάζας (όπως οι Εβραίοι, οι Ελευθεροτέκτονες, η Καθολική Εκκλησία κ.λπ.) και
– οι super-συνωμοσιολογικές θεωρίες, όταν πολλές συνωμοσίες που συνδέονται μεταξύ τους λειτουργούν από κοινού για έναν κοινό στόχο (όπως η Νέα Παγκόσμια Τάξη).
Αλλά όλα αυτά έχουν κάτι κοινό; Όλες οι θεωρίες συνωμοσίας ισχυρίζονται ότι πολύπλοκες διαδικασίες διεξάγονται από κρυφές, μυστικές δυνάμεις, σε τοπικό ή παγκόσμιο επίπεδο. Αναμφίβολα οι κυβερνήσεις, οι θρησκείες και άλλα θεσμικά όργανα κάνουν πράγματα που δεν γνωρίζουμε, αλλά μια θεωρία συνωμοσίας αξιοποιεί αυτό το γεγονός σε μια νέα ακραία πεποίθηση ότι αυτό που γίνεται είναι κακόβουλο, καθιστώντας τους πιθανά συνωμοτούντες τους χειρότερους εχθρούς μας.
Ένας λόγος για τον οποίο οι θεωρίες συνωμοσίας είναι δημοφιλείς είναι επειδή οι άνθρωποι έχουν μια φυσική τάση να αναζητούν νόημα σε διαφορετικά τυχαία γεγονότα. Ο νευρολόγος Klaus Konrad επινόησε τον όρο αποφένια το 1948 για να χαρακτηρίσει την έναρξη της παραληρητικές σκέψης στην ψύχωση – ως όρος σημαίνει την εμπειρία του να δει κάποιος νόημα, οικεία μοτίβα ή συνδέσεις σε τυχαία δεδομένα.
Οι εγκέφαλοί μας έχουν εξελιχθεί για να συνδέουν τα δεδομένα και να δημιουργούν νόημα στα μοντέλα ή μοτίβα που θεωρούμε πως βλέπουμε. Οι πρόγονοί μας θα είχαν σίγουρα εξελικτικό πλεονέκτημα να έχουν έναν εγκέφαλο σαν αυτόν. Για παράδειγμα η σύνδεση των δεδομένων «θρόισμα των φύλλων ενός θάμνου» με την πιθανότητα αυτό το φαινόμενο να συνδέεται (εκτός της προφανούς εξήγησης ότι το θρόισμα προκαλείται από τον άνεμο) με την ύπαρξη λιονταριού πίσω από τον θάμνο, βοήθησε στην επιβίωση των προγόνων μας από τους ποικίλους εχθρούς που είχε και με δεδομένη την φυσική του αδυναμία να αντιπαρατεθεί σε πολλούς από αυτούς.
Οι άνθρωποι δεν είναι πολύ καλοί στην εκτίμηση αν ένα θρόισμα στους θάμνους, για παράδειγμα, είναι μια απειλή ή όχι. Εξαιτίας αυτού του γεγονότος, το τίμημα να πιστεύουν ότι το θρόισμα οφείλεται σε ένα αρπακτικό θηρίο, μπορεί να αποδειχθεί σωτήριο, παρά το αντίθετο (υποτίμηση των δεδομένων). Δυστυχώς, οι εγκέφαλοί μας δεν έχουν εξελιχθεί για την ανίχνευση της αλήθειας από μοτίβα με ψευδή πρότυπα ή δεδομένα. Δεν υπάρχει μηχανισμός ανίχνευσης λάθους στον εγκέφαλό μας. Ευτυχώς όμως έχουμε την επιστημονική μέθοδο, η οποία μας επιτρέπει να εντοπίζουμε τα πραγματικά μοτίβα από τα ψεύτικα, εξετάζοντας τα αντικειμενικά στοιχεία που υπάρχουν.
Μια από τις πιο γνωστές θεωρίες συνωμοσίας ήταν η πρώτη προσσελήνωση (1969) και ειδικά το φαινόμενο του «κυματισμού της αμερικάνικης σημαίας». Με δεδομένο ότι στην Σελήνη δεν υπάρχει αέρας και ως εκ τούτου άνεμος, που να κάνει την σημαία να κυματίζει, πολλοί οδηγήθηκαν να πιστεύουν ότι η προσσελήνωση δεν έγινε ποτέ και οι σκηνές που μεταδόθηκαν στην τηλεόραση ήταν στην πραγματικότητα προϊόν της κινηματογραφικής βιομηχανίας, ώστε να χρησιμοποιηθεί η ψευδής προσσελήνωση ως προπαγάνδα των Αμερικανών. Η εξήγηση βέβαια είναι πολύ απλή και επιστημονική – ο «κυματισμός» προκλήθηκε από της ταλαντώσεις του μεταλλικού ιστού της σημαίας κατά την τοποθέτηση της στο έδαφος της σελήνης. Η έλλειψη τριβής και αντίστασης από την έλλειψη αέρα, προκάλεσε την συνεχή ταλάντωση του ιστού, που μεταφέρθηκε στο πλαστικό ύφασμα της σημαίας. Όμως, παρά τα στοιχεία, πολλοί άνθρωποι εξακολουθούν να είναι προσκολλημένοι σε αυτές τις θεωρίες συνωμοσίας. Γιατί;
Στην ψυχολογία υπάρχει και κάτι που λέγεται επιβεβαίωση προκατάληψης . Αυτή είναι η τάση στον άνθρωπο να ερμηνεύσει τις πληροφορίες με έναν τρόπο που επιβεβαιώνει τις προηγούμενες αντιλήψεις και πεποιθήσεις μας. Υπάρχει επίσης κάτι που ονομάζεται γνωστική ασυμφωνία και συμβαίνει όταν κάποιος αισθάνεται δυσφορία στην σύγκρουση δύο συστημάτων πεποιθήσεων. Για να ξεπεραστεί αυτή η σύγκρουση, θα πρέπει να διαχειριστεί πληροφορίες, δεδομένα και στοιχεία με τέτοιο τρόπο που να διατηρεί και τα δύο συστήματα πεποιθήσεων το δυνατόν αναλλοίωτα. Τόσο η επιβεβαίωση της προκατάληψης, όσο και  γνωστική ασυμφωνία είναι πολύ συχνά φαινόμενα και δύναται να εξηγήσει γιατί διαφορετικοί και κατά τα άλλα πολύ λογικοί άνθρωποι μπορεί να πιστεύουν επίσης στην Αστρολογία, Κρυσταλλοθεραπεία, ανάγνωση ταρώ, μέντιουμ κλπ.
Μια άλλη επίσης ιδιαίτερα γνωστή θεωρία συνωμοσίας ήταν οι αλλεπάλληλες εκρήξεις στους Δίδυμους Πύργους μετά την πρόσκρουση των αεροπλάνων. Στην προσπάθεια να εξηγηθούν αυτές, διατυπώθηκε η θεωρία συνωμοσίας ότι είχαν τοποθετηθεί εκ των προτέρων βόμβες στους Πύργους – από την Κυβέρνηση φυσικά, που γνώριζε για τις επιθέσεις, αλλά δεν τις απέτρεψε σκοπίμως, διότι θα εξυπηρετούσε τα επόμενα σχέδια που είχε. Η αλήθεια είναι επίσης απλή και επιστημονικά τεκμηριωμένη. Το τηκόμενο αλουμίνιο των κτιρίων όταν ήρθε σε επαφή με το νερό των συστημάτων πυρόσβεσης, αντέδρασε χημικά απελευθερώνοντας τεράστιες ποσότητες υδρογόνου, που προκάλεσαν τις αλλεπάλληλες εκρήξεις. Βέβαια, στην τόσο τραγική στιγμή που βίωσε το αμερικανικό έθνος μετά τις επιθέσεις, που ο φόβος και το άγχος επόμενων πιθανών επιθέσεων κατέστησε έναν ολόκληρο λαό ψυχολογικά ευάλωτο, η Κυβέρνηση των ΗΠΑ ανταπάντησε με μια εξίσου Θεωρία Συνωμοσίας του «Άξονα του Κακού», που νομιμοποίησε στην συνείδηση του αμερικανικού (αλλά και του παγκόσμιου) Κοινού, τους επόμενους πολέμους σε Αφγανιστάν και Ιράκ, αλλά και την περιστολή βασικών δημοκρατικών αρχών και κατακτήσεων.
Οι άνθρωποι έχουν την τάση να πιστεύουν ότι ένα σημαντικό γεγονός θα έχει μια σημαντική αιτία. Αυτό προϋποθέτει αυτό που ονομάζουμε Κοινή Λογική. Εξάλλου, η γνωστή λατινική ρήση Cui Bono (ποιος ωφελείται), συνοψίζει την τάση του ανθρώπου να ψάχνει πίσω από τα φαινόμενα, για εξηγήσεις που μπορεί να τις απαρτιώσει λογικά ή τουλάχιστον με λογικοφανή τρόπο.
Ένα άλλο χαρακτηριστικό των θεωριών συνωμοσίας η «φυσική» παρανοϊκότητα του Ανθρώπου. Το να είναι κάποιος παρανοειδής για πιθανές απειλές είναι χρήσιμο, επειδή καθιστά το Άτομο πιο προσεκτικό σε πιθανή απειλή. Στη σύγχρονη εποχή, πολλοί άνθρωποι αναγνωρίζουν τις οργανώσεις της θρησκείας, της κυβέρνησης, των οικονομικών λόμπυ και άλλων ως απειλές – το οποίο είναι κατανοητό, δεδομένου ότι έχουν ισχυρή θέση και επιρροή. Έτσι, καθίσταται επιφυλακτικός έως παρανοειδής σε ότι αφορά δραστηριότητες αυτών. Αυτή η παράνοια μπορεί στη συνέχεια να οδηγήσει σε θεωρίες συνωμοσίας. Μερικοί μελετητές έχουν υποστηρίξει ότι υπάρχει το στοιχείο της Προβολής στο Συνωμοσιολογία και εκδηλώνεται με τη μορφή της απόδοσης των ανεπιθύμητων χαρακτηριστικών του εαυτού μας με τους συνωμότες. Μια μελέτη του 2011 διαπίστωσε ότι οι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να πιστεύουν σε θεωρίες συνωμοσίας, εφόσον αυτοί οι ίδιοι θα είναι πιο πρόθυμοι να συμμετάσχουν σε μια συνωμοσία, όταν θα βρίσκονται στην ίδια κατάσταση με τους δήθεν συνωμότες.
Από την άλλη βέβαια, είναι τελείως άδικο να χαρακτηρίζονται όλες οι θεωρίες συνωμοσίας ως παράλογες ή παρανοϊκές, δεδομένου ότι αρκετές θεωρίες συνωμοσίας έχουν αποδειχθεί αληθινές. Αλλά ακόμα και η συγκρότηση ενός αντίθετου πόλου – αυτόν της «αντι-συνωμοσιολογίας», είναι από μόνη της μια συνωμοσιολογική ανταπάντηση στις συνωμοσίες που υπακούει στην λογική ότι «ότι δεν μπορεί να αποδειχθεί άμεσα και πειστικά, είναι συνωμοσιολογία, με απώτερο στόχο την συκοφάντηση, οπισθοδρόμηση, αναστολή προόδου κλπ. κλπ»! Μέχρι λοιπόν να υπάρχει σοβαρή ένδειξη για τις συνωμοσίες δεν υπάρχει κανένας λόγος να πιστεύουμε άκριτα σε αυτές, αλλά ούτε να αρνούμαστε δογματικά την διερεύνηση τους.

Πανελλαδικές εξετάσεις 2013
Μάθημα έκθεσης
Σε 100-120 λέξεις να αναπτυχθεί το κείμενο: «…όσο η επικοινωνία πυκνώνει με το ηλεκτρονικό ταχυδρομείο, το διαδίκτυο και τα κινητά τηλέφωνα, τόσο η μοναξιά μας, η ανθρώπινη, μεγαλώνει και η αποξένωση κυριαρχεί». (από το βιβλίο του καθηγητή Φυσικής, συγγραφέα και πρώην πρύτανη Γ. Γραμματικάκη «Ενας αστρολάβος του ουρανού και της ζωής»).

______________________

Ζούμε σε μια εποχή που κυριαρχείται από ηλεκτρονικές συσκευές υψηλής τεχνολογίας και πλέον περισσότερο από κάθε άλλη τεχνολογία, οι φορητές συσκευές παίζουν σημαντικότατο ρόλο στη διαμόρφωση της ψυχολογικής  και φυσικής ύπαρξης του σύγχρονου ανθρώπου.
Μέχρι πριν από λίγα χρόνια το κινητό τηλέφωνο ήρθε για να αντικαταστήσει πολλά άλλα είδη επικοινωνίας όπως υπεραστικές κλήσεις, επιστολές και σύντομα μηνύματα, τηλεφωνική επικοινωνία αντικατάστασης της στατικής τηλεφωνίας (σταθερές γραμμές) κ.λπ., αλλά με την έλευση των πολυμέσων και την εγκατάσταση του Internet στο κινητό τηλέφωνο η κινητή τεχνολογία εξελίχθηκε ως πανίσχυρη, έτσι ώστε να γίνει μια βιώσιμη επιλογή, ακόμη και για πολλές λειτουργίες που νωρίτερα είχε συνδυαστεί μόνο με υπολογιστικές συσκευές και computers. Αυτές οι τεράστιες αλλαγές στον τομέα της τεχνολογίας έφεραν επανάσταση στον τρόπο σκέψης των ανθρώπων όσον αφορά στην σχέση τους με την καθημερινή πραγματικότητα. Οι λέξεις και η χρήση των λέξεων είναι τα πάντα, δεν υπάρχει σχεδόν καμία ανάγκη για φυσική έκφραση ή τη χρήση της γλώσσας του σώματος. Η δυνατότητα διεξαγωγής τηλεδιάσκεψης στην οθόνη του κινητού σας, έχει καταστήσει δυνατή ακόμα και μια πιο «φυσική» επαφή, με την οπτικοποίηση του συνομιλητή, πάντα στα όρια που σήμερα επιτρέπει η τεχνολογία. Μπορείτε επίσης να καθίσετε στο τραπέζι για το δείπνο σας και μπορείτε ταυτόχρονα να πιάσετε κουβέντα με τους φίλους σας με τη βοήθεια της κοινωνικής δικτύωσης. Πάνω από τον παγκόσμια διαδραστικό χώρο του Internet μπορείτε ακόμα να «συναντηθείτε» και να μοιραστείτε τις ιδέες σας με έναν ξένο απλά και εύκολα, χωρίς τους δισταγμούς και τις δυσκολίες που μπορεί να έχετε κατά την προσωπική επαφή με αγνώστους σε δημόσιους χώρους. Όλα αυτά και πολλοί άλλοι παράγοντες επενεργούν για τη γέννηση του νέου νοήματος στην ατομική μας, καθώς και στην κοινωνική ζωή η οποία, όπως σχεδιάστηκε στη σημερινή μας αντίληψη είναι απότοκος της ελευθερίας και της ελεύθερης συνεύρεσης και επαφής με τους άλλους ανθρώπους. Πώς όμως στο ένα άκρο βιώνουμε τις νέες διαστάσεις της ελευθερίας και στο άλλο άκρο είμαστε αλυσοδεμένοι από την νέα υπερ-πραγματικότητα των τεχνολογικών καινοτομιών που θα καθορίσει το πλαίσιο στο οποίο η κινητή τεχνολογία μπορεί τελικώς να προκαλεί περισσότερη κοινωνική απομόνωση.

Η Αρνητική Θέση – Σκεπτικισμός

Η ελευθερία της επιλογής και της κοινωνικής απομόνωσης.

Η ελευθερία είναι η πιο συχνά χρησιμοποιούμενη λέξη από τους θεωρητικούς υποστηρικτές της παγκοσμιοποίησης. Ποιος όμως είναι ο πραγματικός χαρακτήρας αυτής της ελευθερίας και πώς μέσα από την εξελισσόμενη αγορά της κινητής τεχνολογίας μπορεί να προκαλείται κοινωνική απομόνωση;
Όπως και για οποιοδήποτε από τα λοιπά προϊόντα στην αγορά με target group την καταναλωτική κοινωνία, η επιλογή ηλεκτρονικών συσκευών είναι τεράστια σε επιλογές. Επιπλέον, η αγορά με την εξέλιξη της με τις τεχνολογικές καινοτομίες είναι ικανή να αυξήσει τις προσφορές στις αντίστοιχες τεχνολογίες και στην χρηστικότητα τους. Το κινητό τηλέφωνο είναι η πιο ραγδαία εξελισσόμενη τεχνολογία για το ευρύ κοινό τα τελευταία χρόνια και προσφέρει την μεγαλύτερη ποικιλία επιλογών σε σχέση με άλλες κατηγορίες προϊόντων, προκαλώντας εν τέλει μια έκρηξη του καταναλωτισμού με συντήρηση του φαινομένου της κοινωνικής καταξίωσης μέσω των ολοένα και πιο σύγχρονων συσκευών, που συχνά προσφέρουν υπηρεσίες που πολλοί απλώς δεν θα χρησιμοποιήσουν ποτέ. Η ελευθερία επιλογών που βιώνετε μπορεί να είναι μια ψευδαίσθηση ότι μπορείτε να αντικαταστήσετε όλες τις φυσικές επιθυμίες σας και τις χαρές σας με τις τεχνολογικές συσκευές στο πλευρό σας.
Οι συναντήσεις και η ελεύθερη συνεύρεση των ατόμων μειώνονται συνεχώς και αντικαθιστώνται από την ηλεκτρονική διεπαφή. Στην πραγματικότητα η καταναλωτική απληστία που προηγείται, προκαλεί από μόνη της κοινωνική απομόνωση.
Από την κοινωνική δικτύωση, από το video chat με τους φίλους σας, τις συναλλαγές με internet banking, όλα είναι πλέον στην οθόνη του κινητού σας. Με όλα τόσο εύκολα στα χέρια σας έχετε χάσει πραγματικά το ουσιαστικό δεσμό με την πραγματικότητα και την πραγματική αξία ή το νόημα της κάθε σχέσης με άλλους ανθρώπους.

Σε παρόμοια συμπεράσματα καταλήγει και αυτή η σχετικά παλιά εργασία (2000), εποχή όμως που η διείσδυση του Internet και των νέων τεχνολογιών δεν ήταν όπως σήμερα:

«Υψηλή χρήση του Διαδικτύου οδηγεί σε απομόνωση», μελέτη του Ινστιτούτου Stanford για την ποσοτική μελέτη παραμέτρων της Κοινωνίας (SIQSS) – 2000

Το Διαδίκτυο υποτίθεται ότι θα βοηθήσει να φέρει τους ανθρώπους πιο κοντά. Αλλά αυτό δεν είναι αρκετό για να στηρίξει αυτήν την υπόθεση.
Η υψηλή χρήση του Διαδικτύου έχει οδηγήσει σε μείωση του χρόνου που περνά κάποιος με την οικογένεια και τους φίλους και περισσότερες ώρες εργασίας, όπως ανακοίνωσαν οι ερευνητές από το Stanford Institute για την ποσοτική μελέτη της Κοινωνίας (SIQSS).
Οι ερευνητές μελέτησαν τις κοινωνικές συνέπειες του Internet σε εργασία που βασίζεται σε ένα δείγμα με 4.113 ενήλικες σε 2.689 νοικοκυριά.
Καθώς η χρήση του Διαδικτύου αυξήθηκε, οι ερωτηθέντες ανέφεραν ότι ξόδευαν λιγότερο χρόνο για προσωπικές επαφές με ανθρώπους, και περισσότερο χρόνο εργασίας για τους εργοδότες τους στο σπίτι – χωρίς όμως περικοπές των εργασίμων ωρών τους στο γραφείο.
Ο καθηγητής Norman Nie, διευθυντής του SIQSS, αναφέρει ευρήματα αυξανόμενης απομόνωσης που προκαλείται από τη χρήση του Διαδικτύου. «Αυτή είναι μια πρώιμη τάση που ως Κοινωνία πραγματικά πρέπει να παρακολουθούμε στο εξής προσεκτικά».
Εκείνοι που πέρασαν λιγότερες από πέντε ώρες την εβδομάδα στο Διαδίκτυο – περίπου τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων – δεν ανέφεραν μεγάλες αλλαγές στην καθημερινή συμπεριφορά τους, είπαν οι ερευνητές.
Αλλά το άλλο 36% που το χρησιμοποιούσαν πέντε ή περισσότερες ώρες την εβδομάδα ανέφεραν σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους. Οι μεγαλύτερες αλλαγές προήλθαν από εκείνους που πέρασαν πάνω από 10 ώρες την εβδομάδα στο διαδίκτυο – επί του παρόντος μόνο το 15% όλων των χρηστών, αλλά πιθανόν να γίνει μεγαλύτερος ο αριθμός αυτός στο μέλλον.
«Το Διαδίκτυο θα μπορούσε να είναι η απόλυτη τεχνολογία απομόνωσης που μειώνει περαιτέρω τη συμμετοχή μας στις κοινότητες ακόμη περισσότερο από ό, τι τα αυτοκίνητα και την τηλεόραση πριν από το Διαδίκτυο» είπε ο Nie.
Η μελέτη έδειξε επίσης ότι ο χρόνος που δαπανάται στον κυβερνοχώρο αυξάνεται ανάλογα με τον αριθμό των ετών που ένα άτομο έχει σύνδεση Internet.
Οι ερευνητές τόνισαν ότι η ανάλυσή τους είναι προκαταρκτική και ότι το SIQSS προτίθεται να διεξαγάγει και άλλες μελέτες στο μέλλον.

Η Θετική Άποψη

Υπάρχει συναίνεση σχετικά με τις επιπτώσεις του Διαδικτύου στην κοινωνική ζωή, σε κάποιες σχετικές μελέτες στον Καναδά και σε άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Παρά το γεγονός ότι έχει γίνει πολύς λόγος για τις αρνητικές συνέπειες του Διαδικτύου, τα στοιχεία που παρουσιάζονται σε αυτές δεν υποστηρίζουν την ιδέα ότι το Διαδίκτυο προάγει την κοινωνική απομόνωση. Αντίθετα, οι έρευνες δείχνουν ότι το Διαδίκτυο είναι η προώθηση της συμμετοχής με τα μέλη της κοινότητας και των κοινωνικών οργανώσεων. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό είναι βασικά μια ενίσχυση των υφιστάμενων σχέσεων – οι άνθρωποι έχουν πλέον άλλα μέσα για τη διασύνδεσή τους. Εκτός από την φυσική διεπαφή, οι προγραμματισμένες συναντήσεις, η τηλεφωνία, η αποστολή email, το online chat, η αποστολή άμεσων μηνυμάτων, τα blog και τα σχόλια, προάγουν την αμοιβαία και αμφίδρομη γνώση που αποκτιέται μέσα από τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης.
Το παραπάνω έχουν ληφθεί από μια πρόσφατα δημοσιευμένη καναδική μελέτη σχετικά με το πώς η χρήση του διαδικτύου επηρεάζει την κοινωνική ζωή και τη συμμετοχή των πολιτών. Η μελέτη έρχεται σε αντίθεση με την κοινή άποψη του μοναχικού, που είναι «παντρεμένος» με την οθόνη του υπολογιστή, χωρίς φίλους και ακοινώνητος. Μάλλον, αυτό δείχνει ότι ο Παγκόσμιος Ιστός έχει ενισχυθεί, και θα εξακολουθήσει να στηρίζει, όχι μόνο νέες μορφές κοινωνικής δικτύωσης, αλλά και νέες μορφές συμμετοχής του πολίτη.

Pew Internet & American Life Project
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε με τηλεφωνικές συνεντεύξεις με ένα αντιπροσωπευτικό δείγμα 2.512 ενηλίκων που ζουν σε νοικοκυριά στις ηπειρωτικές Ηνωμένες Πολιτείες.
Η έρευνα διεξήχθη από το Princeton Survey Research International. Οι συνεντεύξεις πραγματοποιήθηκαν στα αγγλικά από το Princeton Data, LLC μεταξύ 9 Ιούλη 2008 και 10 Αύγούστου 2008. Τα στατιστικά αποτελέσματα σταθμίστηκαν για να διορθώσουν γνωστές δημογραφικές αποκλίσεις. Το περιθώριο σφάλματος δειγματοληψίας για το πλήρες σύνολο των σταθμισμένων στοιχείων είναι ± 2,1%.
Οι άνθρωποι που χρησιμοποιούν τις σύγχρονες τεχνολογίες της πληροφορίας και της επικοινωνίας έχουν συμμετοχή σε μεγαλύτερα και πιο ποικιλόμορφα κοινωνικά δίκτυα, σύμφωνα με τα νέα ευρήματα ερευνών, που στόχο έχουν να διερευνήσουν πώς οι άνθρωποι χρησιμοποιούν το Διαδίκτυο και τα κινητά τους τηλέφωνα για να αλληλεπιδρούν με την οικογένεια και τους φίλους.
Τα νέα ευρήματα από το Pew Internet & American Life Project καταδεικνύουν ότι οι συζητήσεις μεταξύ των ανθρώπων για σημαντικά θέματα είναι 12% περισσότερες μεταξύ των χρηστών κινητών τηλεφώνων, 9% περισσότερες για όσους μοιράζονται φωτογραφίες σε απευθείας σύνδεση και 9% περισσότερες για όσους χρησιμοποιούν instant messaging. Η ποικιλομορφία των κοινωνικών δικτύων που συμμετέχουν τείνει να είναι 25% μεγαλύτερη για τους χρήστες κινητών τηλεφώνων, 15% μεγαλύτερη για τους βασικούς χρήστες του Διαδικτύου, και ακόμη μεγαλύτερη για τους συχνούς χρήστες του Διαδικτύου, αυτούς που χρησιμοποιούν το instant messaging, και εκείνους που μοιράζονται ψηφιακές φωτογραφίες στο διαδίκτυο.
Η έρευνα διεξήχθη από ερευνητές στο Πανεπιστήμιο της Πενσυλβανίας Annenberg School for Communication, με επικεφαλής τον Ν. Keith Hampton, Ph.D., επίκουρο καθηγητή του Τμήματος Επικοινωνίας και υπεύθυνο του Pew Internet & American Life Project.
Στην έρευνα ανιχνεύθηκαν επίσης και άλλα ζητήματα που σχετίζονται με την έκταση της κοινωνικής απομόνωσης στην Αμερική (ΗΠΑ):
Σε ένα πρώτο επίπεδο, τα αποτελέσματα αμφισβήτησαν τα αποτελέσματα προηγούμενων εργασιών. Η έρευνα του Pew Internet κατέδειξε ότι οι Αμερικανοί δεν είναι τόσο απομονωμένοι όσο έχει αναφερθεί στο παρελθόν και ότι η κοινωνική απομόνωση έχει αλλάξει ελάχιστα από το 1985. Όμως τελικά μόνο το 6% του ενήλικου πληθυσμού μπορούν να συζητήσουν θέματα που θεωρούν ότι είναι «ιδιαίτερα σημαντικά» στη ζωή τους.
Σε ένα άλλο επίπεδο, τα ευρήματα επιβεβαιώνουν ότι τα δίκτυα συζητήσεων των Αμερικανών έχουν συρρικνωθεί κατά περίπου ένα τρίτο από το 1985 και έχουν διαφοροποιηθεί ποιοτικά επειδή περιέχουν λιγότερα μη μέλη της οικογένειας. Ωστόσο, σε αντίθεση με την εκτεταμένη αντίληψη ότι η νέα τεχνολογία είναι συνδεδεμένη με την συρρίκνωση των κοινωνικών δικτύων και την μείωση της ποικιλομορφίας του διαδικτύου, η μελέτη του Pew Internet διαπιστώνει ότι η κατοχή ενός εξελιγμένου κινητού τηλεφώνου και η συμμετοχή σε μια ποικιλία δραστηριοτήτων στο διαδίκτυο συνδέονται με περισσότερες και πιο ποικιλόμορφες συζητήσεις.
«Υπάρχει μια τάση από αρκετούς που προσάπτουν στην τεχνολογία τις κοινωνικές αλλαγές», υποστήριξε ο καθηγητής Keith Hampton, ο επικεφαλής συγγραφέας της έκθεσης του Pew Internet, «Κοινωνική Απομόνωση και Νέα Τεχνολογία». «Αυτή είναι η πρώτη έρευνα που διερευνά πραγματικά τη σύνδεση μεταξύ χρήσης της τεχνολογίας και της κοινωνικής απομόνωσης για να βρούμε τελικώς τα αντίθετα ευρήματα. Αποδεικνύεται ότι όσοι χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνα στο Internet, έχουν αξιοσημείωτα κοινωνικά πλεονεκτήματα. Οι άνθρωποι χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να μείνουν σε επαφή και να μοιράζονται πληροφορίες με τρόπους που θα τους κρατήσει κοινωνικά δραστήριους και θα συνδεθούν με τις κοινότητές τους».

Εδώ είναι μερικά από τα άλλα βασικά πορίσματα της έκθεσης του Pew Internet:
Μερικοί ανησυχούν ότι ελαττούται η συμμετοχή των ανθρώπων στις τοπικές τους κοινότητες λόγω της ενασχόλησης με το internet και την εκτεταμένη χρήση των κινητών συσκευών, αλλά η έκθεση του Pew Internet διαπιστώνει ότι οι περισσότερες δραστηριότητες στο Διαδίκτυο έχουν μικρή ή μια θετική σχέση με τοπική δραστηριότητα σε επίπεδο Κοινότητας. Για παράδειγμα, οι χρήστες του Διαδικτύου είναι τόσο πιθανό όσο κανείς άλλος να επισκεφθεί τους γείτονές τους για μια προσωπική επαφή. Οι χρήστες κινητής τηλεφωνίας, οι οποίοι χρησιμοποιούν το διαδίκτυο συχνά κατά την εργασία τους, και οι bloggers είναι πιο πιθανό να ανήκουν σε μια τοπική εθελοντική ένωση ή μια φιλανθρωπική οργάνωση. Ωστόσο, θα βρούμε κάποιες ενδείξεις ότι η χρήση των υπηρεσιών κοινωνικής δικτύωσης (π.χ. Facebook, MySpace, LinkedIn) λειτουργεί συχνά ως υποκατάστατο για κάποια συμμετοχή σε επίπεδο γειτονιάς ή Κοινότητας.
Η χρήση του Διαδικτύου δεν έχει αποτραβήξει τους ανθρώπους μακριά από τους δημόσιους χώρους. Αντίθετα, η χρήση συνδέεται με συχνές επισκέψεις σε χώρους όπως πάρκα, καφετέριες, μπαρ και εστιατόρια, εκεί όπου η έρευνα δείχνει ότι οι άνθρωποι είναι πιθανόν να συσχετιστούν με ένα ευρύτερο φάσμα ανθρώπων και διαφορετικών απόψεων. Πράγματι, η πρόσβαση στο internet έχει γίνει ένα κοινό στοιχείο από τις εμπειρίες των ανθρώπων σε πολλούς δημόσιους χώρους. Για παράδειγμα, από εκείνους τους Αμερικανούς που έχουν επισκεφθεί μια βιβλιοθήκη τον περασμένο μήνα, το 38% ήταν συνδεδεμένοι με το διαδίκτυο ενώ ήταν εκεί στον χώρο της βιβλιοθήκης, ενώ το 18% το έχουν πράξει σε ένα καφενείο ή καφετέρια.
Η χρήση κινητού τηλεφώνου ξεπερνά τη χρήση των σταθερών τηλέφωνων ως η κύρια μέθοδος που παραμένουν σε επαφή οι άνθρωποι με την οικογένεια και τους φίλους τους, αλλά προσωπική επαφή παραμένει ακόμα σταθερά αυξημένη. Κατά μέσο όρο σε ένα τυπικό έτος, οι άνθρωποι έχουν φυσική επαφή με τους οικείους τους περίπου 210 ημέρες. Έχουν επικοινωνία με το κινητό τηλέφωνο 195 ημέρες του έτους. Επικοινωνίες με Σταθερό τηλέφωνο 125 ημέρες. Γραπτών μηνυμάτων κινητού τηλεφώνου 125 ημέρες. Email 72 ημέρες. Επαφών instant messaging 55 ημέρες. Επαφή μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης 39 ημέρες και επικοινωνίας μέσω επιστολών 8 ημέρες.
Οι κοινωνικές δραστηριότητες στα Μέσα Ενημέρωσης είναι επίσης πιθανό να συμπεριλαμβάνουν ανθρώπους με διαφορετικά υπόβαθρα, πεποιθήσεις, τοποθετήσεις, απόψεις και είναι πιθανό να αναφέρουν για παράδειγμα ότι θα συζητήσουν σημαντικά θέματα με κάποιον που είναι μέλος άλλου πολιτικού κόμματος.
«Όλα τα στοιχεία δείχνουν προς μία κατεύθυνση». Κατά τον καθηγητή Hampton. «Οι Κοινωνικότητα ενισχύεται με τις νέες τεχνολογίες επικοινωνίας. Είναι λάθος να πιστεύουμε ότι η χρήση του Διαδικτύου και των κινητών τηλεφώνων θα βυθίσει τους ανθρώπους σε ένα φαύλο κύκλο απομόνωσης»

______________________.

Από την μικρή αυτή ανασκόπηση φαίνεται ότι δεν μπορούν να συναχθούν ασφαλή συμπεράσματα ως προς την συσχέτιση των Νέων μορφών Τεχνολογίας και της Κοινωνικής Απομόνωσης. Σίγουρα είναι προσωπική υπόθεση του κάθε ενήλικα να κάνει ορθολογική χρήση των νέων τεχνολογιών, ώστε αυτή να αποβεί προς το συμφέρον του και να μην περάσει στο άλλο άκρο της Εξάρτησης από το Internet, που σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι πολύ σοβαρή και με ανυπολόγιστες συνέπειες.

(Συμπληρώστε αυτά τα test, που βέβαια δεν αποτελούν κλινική εξέταση, αλλά είναι απλώς μια ένδειξη αν έχετε υποπέσει στην κατηγορία των Εξαρτημένων από το Internet)
– Γονείς παιδιών με εξάρτηση από το Internet
– Εξάρτηση από το Internet
– Σύντροφοι εξαρτημένων ατόμων από το Internet

Η Τεχνολογία ήταν και παραμένει μέσο βελτίωσης της Ποιότητας της Ζωής των ανθρώπων και η χρήση της μπορεί και πρέπει να οριοθετείται όταν τελικώς επιδεινώνει την ποιότητα και καθιστά τον άνθρωπο υποχείριο της. Και όπως είπε και ο Isaac Asimov, 1920-1992, Αμερικανός συγγραφέας Επιστ. Φαντασίας:
«Το πιο θλιβερό στη ζωή αυτή τη στιγμή είναι ότι η επιστήμη συγκεντρώνει γνώση πολύ πιο γρήγορα από ό,τι η κοινωνία αποκτά σοφία».

(πολλά από τα στοιχεία του κειμένου αντλήθηκαν από την ομιλία της καθ. Μαρίνας Οικονόμου στο 8ο Πανελλήνιο Συνέδριο ΕΣΔΥ «Οικονομία και Υγεία σε Κρίση: Αδιέξοδα και Υπερβάσεις» – 12/2012)

Ο όρος depression χρησιμοποιείται τόσο στην οικονομία (εκ του de – primere = συνθλίβω, πιέζω προς τα κάτω), για να περιγράψει την φθίνουσα πορεία της οικονομίας, την κρίση και την οικονομική υποτίμηση, αλλά και στην Ψυχιατρική για να περιγράψει την Κατάθλιψη. Η Κατάθλιψη προβλέπεται σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ότι το 2020 θα είναι η δεύτερη νόσος παγκοσμίως (μετά τα καρδια-αγγειακά νοσήματα) ως προς την επιβάρυνση του ατόμου και της οικογένειας του, αλλά η πρώτη με αυτά τα χαρακτηριστικά στις ανεπτυγμένες χώρες. Είναι κοινός επιστημονικός τόπος πλέον ότι πλην των βιολογικών παραμέτρων (κληρονομικών και επίκτητων) για την ανάπτυξη της κατάθλιψης, σημαντικό ρόλο παίζουν το περιβάλλον, η κοινωνική και η οικονομική κατάσταση τόσο του ατόμου, όσο και γενικότερα.
Από τα μέχρι πρόσφατα επιδημιολογικά δεδομένα, οι γυναίκες πάσχουν από κατάθλιψη σε ποσοστό διπλάσιο από τους άνδρες. Όμως και αυτός ο συσχετισμός φαίνεται πλέον να αλλάζει υπό την πίεση της Κρίσης.
Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (Π.Ο.Υ.) εξέδωσε ένα φυλλάδιο που αναφέρεται στις Συνέπειες της Οικονομικής Κρίσης στην Ψυχική Υγεία (Impact of economic crisis on Mental Health) και συνδέει κάποιους παράγοντες της Οικονομικής Κρίσης με παράγοντες της Ψυχικής Υγείας. Η οικονομική κρίση σύμφωνα με τον ΠΟΥ επιφέρει κάποιες αλλαγές στο μακρο-οικονομικό περιβάλλον (μείωση των θέσεων εργασίας, αυξανόμενα οικογενειακά χρέη, ανισότητες στο εισόδημα κλπ). Οι σύγχρονοι λοιπόν παράγοντες κινδύνου για την ανάπτυξη της Κατάθλιψης, είναι σύμφωνα με τον ΠΟΥ η ανεργία, η φτώχεια, η περιορισμένη πρόσβαση στις δημόσιες υπηρεσίες υγείας κλπ.

Ποιοι πλήττονται από την Κρίση: Τα άτομα με χαμηλό εισόδημα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες ανάπτυξης ψυχικής διαταραχής. Το χαμηλό εισόδημα σε συνδυασμό με τα χρέη επίσης συνδέονται με την ανάπτυξη ψυχικών νοσημάτων και η παρατήρηση είναι ότι ο παράγων «Χρέη» υπερισχύει του παράγοντα «Φτώχεια». Οι παράγοντες λοιπόν αυτοί θεωρούνται ως σοβαρά ψυχοπιεστικά-ψυχοτραυματικά γεγονότα, που έχουν ως αποτέλεσμα επίδραση στην ψυχική υγεία.
Πρόσφατη έρευνα σε 8500 άτομα στην Μεγ. Βρετανία, καταδεικνύει την άμεση συσχέτιση της κακής ψυχικής υγείας με το μέγεθος (ύψος) των χρεών. Οι άνεργοι νέοι, επίσης έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα για ανάπτυξη ψυχικού νοσήματος σε σχέση με τους νέους εργαζόμενους.
Οι άνδρες πλέον νοσούν συχνότερα απ’ότι στο παρελθόν από Κατάθλιψη και μάλιστα στις πιο σοβαρές μορφές της, που συχνά συμπεριλαμβάνουν και τον αυτοκτονικό ιδεασμό ή την υιοθέτηση επικίνδυνων και εν δυνάμει αυτοκαταστροφικών συμπεριφορών (π.χ. υπέρμετρη χρήση αλκοόλ, τοξικών ουσιών, επικίνδυνη οδήγηση, άλλες επικίνδυνες δραστηριότητες κλπ).
Πρόσφατη καναδική έρευνα (2010) ανάμεσα σε άτομα που είχαν εργασία, κατέδειξε αύξηση επεισοδίων Κατάθλιψης, αλλά και εμφάνισης Δυσθυμίας, μετά το ξέσπασμα της οικονομικής Κρίσης στην Β. Αμερική (2008), που ερμηνεύεται με τον φόβο διατήρησης της εργασίας σε περιβάλλον Κρίσης και της ανασφάλειας που προκαλείται από την απειλή της απόλυσης. Ας σημειωθεί ότι το Άγχος μετατρέπεται σε ιδιαίτερα τοξικό όταν αγνοούμε την έκβαση των πραγμάτων, ενώ είναι καλύτερα διαχειρίσιμο όταν η έκβαση ή τα αποτελέσματα μιας μελλοντικής κατάστασης είναι πάνω-κάτω γνωστά.
Παρόμοια είναι και τα αποτελέσματα ερευνών στο Χονγκ-Κονγκ (2007-2009), μετά το ξέσπασμα της Κρίσης στις χώρες της Ν.Α. Ασίας, όπου διαφαίνεται μια στατιστικά σημαντική αύξηση στα επεισόδια Μείζονος Καταθλιπτικής διαταραχής.
Οι ερευνητές των πανεπιστημίων του Σαουθάμπτον και του Κίνγκστον, με επικεφαλής τον ψυχολόγο Τόμας Ρίτσαρντσον, σε σχετική δημοσίευση στο περιοδικό κλινικής ψυχολογίας “Clinical Psychology Review“, έκαναν μια συστηματική συγκριτική αξιολόγηση (μετα-ανάλυση) όλων των έως τώρα δημοσιευμέννων ερευνών πάνω στο ζήτημα (65 σε αριθμό), οι οποίες αφορούσαν συνολικά σχεδόν 34.000 άτομα.
Η μελέτη έδειξε ότι λιγότερο από το 9% όσων δεν εμφάνιζαν κανένα ψυχικό πρόβλημα, δεν είχαν χρέη, ενώ πάνω από το 25% των χρεωμένων ανθρώπων είχαν κάποιο ψυχολογικό πρόβλημα. Επίσης, όπως διαπιστώθηκε, όσοι έχουν χρέη, είναι πολύ πιθανότερο να υποφέρουν από κατάθλιψη, εξάρτηση από ναρκωτικά και άλλες ουσίες, καθώς και από ψύχωση. Ακόμα, όσοι αυτοκτονούν, είναι πιθανότερο να αντιμετώπιζαν χρέη.
Ο δρ Ρίτσαρτσον επεσήμανε πως «η έρευνα δείχνει ότι υπάρχει στενή συσχέτιση ανάμεσα στο χρέος και στην ψυχική – διανοητική υγεία, αν και είναι δύσκολο να πει κανείς ποιό προκαλεί ποιο; Μπορεί το χρέος να επιδεινώνει την ψυχική υγεία λόγω του στρες που προκαλεί, αλλά μπορεί επίσης οι άνθρωποι με ψυχολογικά προβλήματα να είναι πιο επιρρεπείς στη δημιουργία χρεών, λόγω π.χ. της ασταθούς απασχόλησής τους. Δεν αποκλείεται εξάλλου η σχέση χρέους – ψυχικής υγείας να επιδρά αμφίδρομα. Για παράδειγμα, οι άνθρωποι με κατάθλιψη ίσως δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα οικονομικά, με συνέπεια να χρεώνονται, πράγμα που, στη συνέχεια, τους βυθίζει περαιτέρω στην κατάθλιψη».

Στην Ελλάδα, οι πρώτες σοβαρές έρευνες για την Κατάθλιψη χρονολογούνται από το 1978 (καθ. Μαδιανός), όπου η επικράτηση της Κατάθλιψης ανήρχετο στο 3,6% στο γενικό πληθυσμό, ενώ το 1984 το ποσοστό ανήλθε στο 5,4%. Μετά από μακρύ διάστημα χωρίς επιδημιολογικές έρευνες, το ΕΠΙΨΥ διενεργεί 3 συνεχόμενες μελέτες (2008, 2009, 2011) με στόχο την αποτύπωση της επικράτησης της Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής και της Γενικευμένης Αγχώδους Διαταραχής στο Ελληνικό Πληθυσμό. Εκτός από την διερεύνηση των τυχόν αλλαγών, ο στόχος επικεντρώθηκε επίσης να διαπιστωθεί η σχέση της Οικονομικής Κρίσης με την εμφάνιση μείζονος ψυχιατρικής συμπτωματολογίας. Ένα από τα εργαλεία που χρησιμοποιήθηκαν στις έρευνες, ήταν και η Κλίμακα Προσωπικής Οικονομικής Δυσχέρειας (διερεύνηση των δυσκολιών του ατόμου να ανταπεξέλθει στις βασικές οικονομικές του υποχρεώσεις).
Τα συμπεράσματα: Διαπιστώθηκε η ευθεία συσχέτιση της οικονομικής δυσπραγίας με την εμφάνιση σοβαρής ψυχικής διαταραχής (κυρίως Μείζονος Κατάθλιψης). Η επικράτηση της Μείζονος Κατάθλιψης (το ποσοστό εμφάνισης στον γενικό πληθυσμό) αυξήθηκε δραματικά από 3,3% το 2008, στο 6,8% (2009) και στο 8,2% (2011). Στην υποερώτηση «Πόσο νιώθετε πεσμένος και χωρίς διάθεση στο μεγαλύτερο μέρος της ημέρας» (ένδειξη για το βάθος και την σοβαρότητα της Κατάθλιψης), οι απαντήσεις ήταν στο 47% (2009) και 54% (2011). Οι μεγαλύτερες αυξήσεις στα ποσοστά εμφάνισης της Κατάθλιψης στους άνδρες και μάλιστα με αυξημένη προοπτική, εμφανίζονται στις ηλικίες 25-44 και 55-64, στους έγγαμους, στους έχοντες ανώτερη μόρφωση (ΑΕΙ), κυρίως στην περιοχή της Αθήνας και στους εργαζόμενους (οι οποίοι ζουν την ανασφάλεια της απόλυσης).
Ιδιαίτερα χαρακτηριστική είναι η αύξηση του ποσοστού που έχουν οι θετικές απαντήσεις στην Κλίμακα Προσωπικής Οικονομικής Δυσχέρειας και σαν αποτέλεσμα υπάρχει τριπλασιασμός της συσχέτισης θετικών απαντήσεων στην Κλίμακα, με την εμφάνιση Μείζονος Καταθλιπτικής Διαταραχής.

Μελέτη του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ) του Πανεπιστημίου Αθηνών που πραγματοποιήθηκε σε τυχαίο αντιπροσωπευτικό δείγμα του πληθυσμού το Μάιο του 2013, έδειξε ότι η μηνιαία επικράτηση της μείζονος κατάθλιψης, εκείνης δηλαδή που χρήζει άμεσα θεραπείας, ανέρχεται για το 2013 σε ποσοστό 12,3% του ελληνικού πληθυσμού.
Με βάση τα στοιχεία των ερευνητών συγκριτικά με το 2011, περίπου 12 στους 100 κατοίκους της χώρας βρέθηκαν να πληρούν τα κλινικά κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης.
Σε σύγκριση με το αντίστοιχο ποσοστό του 2011 (8,2%), το ποσοστό του 2013 άγγιξε το 12,3%, και είναι εμφανές ότι παρουσιάζει ποσοστιαία αύξηση 50%.
Η νέα έρευνα επιβεβαιώνει προηγούμενες μελέτες του ΕΠΙΨΥ που αποτυπώνουν μια συνεχή και ανησυχητική αύξηση της μείζονος κατάθλιψης στον ελληνικό πληθυσμό, από 3,3% το 2008 σε 6,8% το 2009 και 8,2% το 2011.
Από τα δεδομένα της έρευνας του 2013 προκύπτει ότι οι ομάδες του πληθυσμού στις οποίες καταγράφηκε μεγαλύτερη επικράτηση της κλινικής μείζονος κατάθλιψης ήταν οι γυναίκες, οι ηλικιακές ομάδες των 35-44 και των 55-64 ετών, τα άτομα με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο, τα άτομα με εισόδημα 0-400 ευρώ, οι άνεργοι και οι υποαπασχολούμενοι.
Ειδικότερα οι γυναίκες φαίνεται πως πλήττονται από κατάθλιψη σε μεγαλύτερο ποσοστό (15,6%) σε σχέση με τους άνδρες (9%). Επίσης η επικράτηση της κατάθλιψης παρουσιάζεται υψηλότερη στα άτομα με χαμηλό εκπαιδευτικό επίπεδο (20,9%) και μικρότερη σε αυτά με ανώτερο/ανώτατο εκπαιδευτικό επίπεδο (7,2%).
Σε ότι αφορά στο εισόδημα, ο ένας στους δύο Έλληνες (50%) με οικογενειακό εισόδημα χαμηλότερο των 400 ευρώ πληροί τα κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης ενώ σχετικά με την εργασιακή κατάσταση, οι άνεργοι σε ποσοστό 19,8% βρέθηκαν να πληρούν τα διαγνωστικά κριτήρια της μείζονος κατάθλιψης, ποσοστό υπερδιπλάσιο από το αντίστοιχο των ατόμων που εργάζονται (9,8%).

Αυτοκτονίες στην Ελλάδα
Δυστυχώς εδώ δεν υπάρχουν αξιόπιστα στοιχεία και μάλιστα με ευθύνη του Υπ. Προστασίας του Πολίτη. Έτσι, τα αρχικά νούμερα που είχε δώσει το Υπουργείο στα μέσα του 2012 ήταν:
2009 – 507 τελεσθείσες αυτοκτονίες, 2010 – 622, (έως και) 10/12/2011 – 598, ενώ το ίδιο το Υπουργείο, λίγους μήνες αργότερα δίνει άλλα στοιχεία τον 11/2012 ως εξής: 2009 – 677 τελεσθείσες αυτοκτονίες, 2010 – 830, 2011 – 927, (έως και) 28/8/2012 – 690 (!!!)

Ο Γκάντι είπε ότι «η Φτώχεια είναι η χειρότερη μορφή Βίας», που τελικώς είτε εξωτερικεύεται με την ανάπτυξη της εγκληματικότητας, είτε εσωτερικεύεται με την αυτοκτονία. Ο Π.Ο.Υ. προτείνει προγράμματα ενίσχυσης της ενεργούς στήριξης της απασχόλησης. Τι γίνεται όμως στην Χώρα μας;
– Προγράμματα οικογενειακής υποστήριξης ευπαθών ομάδων;; (πολλά ερωτηματικά), ενίσχυση των προγραμμάτων Κοινωνικού Αποκλεισμού (τουναντίον τα ήδη τρέχοντα προγράμματα υπολειτουργούν ή έχουν αναστείλει την λειτουργία τους, λόγω έλλειψης πόρων).
– Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας για άτομα που ανήκουν σε ομάδες υψηλού κινδύνου για την ανάπτυξη ψυχικών διαταραχών; (πολλά ερωτηματικά), με ταυτόχρονη τιμολογιακή πολιτική στο φάρμακο (στην προκειμένη περίπτωση τα αντικαταθλιπτικά), ώστε να μην διακόπτεται λόγω οικονομικής δυσπραγίας η φαρμακευτική αγωγή (μικρά βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση).
– Προγράμματα ελάφρυνσης των Χρεών; (πολλά ερωτηματικά).

Στατιστικά στοιχεία

Το διάστημα 2000-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας ήταν συνολικά 3.661, με τα περιστατικά να παραμένουν σταθερά στα 350-400 ανά έτος. Μετά την Αττική, η Κρήτη είναι η περιοχή με τις περισσότερες κλήσεις στο 1018. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του επιστημονικού περιοδικού «The Lancet», κατά την περίοδο 2007-2009 οι αυτοκτονίες στη χώρα μας αυξήθηκαν κατά 17%, κατατάσσοντας την πρώτη σε ποσοστό αύξησης των αυτοκτονιών σε σχέση με τις άλλες χώρες της Ευρώπης. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία που έδωσε στη δημοσιότητα στα τέλη του 2012 το Υπουργείο Προστασίας του Πολίτη, κατά την περίοδο 1.1.2009 – 28.8.2012 οι τελεσθείσες αυτοκτονίες και οι απόπειρες ανήλθαν σε 3.124 πανελλαδικά. Τα περιστατικά αυτοκτονιών ανήλθαν σε 677 το 2009, 830 το 2010, 927 το 2011 και 690 από την 1η Ιανουαρίου έως τις 23 Αυγούστου του 2012.
Οι αριθμοί αυτοί αμφισβητούνται από τους ειδικούς, διότι πολλές αυτοκτονίες δεν δηλώνονται ως τέτοιες, λόγω της σθεναρής στάσης που κρατά η Επίσημη Εκκλησία, να μην δέχεται την θρησκευτική ταφή στους αυτόχειρες. Επίσης, πολλοί θάνατοι που αποδίδονται σε επικίνδυνες συμπεριφορές (υπερκατανάλωση αλκοόλ και ναρκωτικών, επικίνδυνη οδήγηση κλπ), είναι εν δυνάμει αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές από άτομα που διστάζουν να καταστρώσουν σχέδιο αυτοκτονίας. Δεν υπάρχει ακόμα καμία καταγραφή και επίσημα στοιχεία για τις εκδηλούμενες απόπειρες αυτοκτονίας, που επίσης έχουν αυξηθεί σύμφωνα με τα όποια στοιχεία αντλούνται από τα επείγοντα των Νοσοκομείων.
Σύμφωνα με την καθηγήτρια Ιατροδικαστικής και Τοξικολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χαρά Σπηλιοπούλου:
«- το 2012 καταγράφηκε διπλάσιος αριθμός αυτοκτονιών σε σχέση με το 2011
– οι περισσότεροι επιλέγουν να αυτοκτονήσουν δι’ απαγχονισμού, στη συνέχεια ακολουθούν οι πτώσεις από ύψος και ο αυτοπυροβολισμός 
– σημαντικότερος παράγοντας κινδύνου είναι τα οικονομικά προβλήματα.», ενώ αξιοσημείωτη αύξηση παρουσίασαν οι αυτοκτονίες και οι απόπειρες σε εφήβους. Ο καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Βασίλης Κονταξάκης, και η ομάδα του κατέληξαν έπειτα από έρευνα που πραγματοποίησαν στο συμπέρασμα ότι το φαινόμενο της αυτοχειρίας σχετίζεται με την παρατεινόμενη ανεργία.

Οι κλήσεις στη μία εθνική γραμμή βοήθειας για την αυτοκτονία (1018 – http://www.suicide-help.gr/ καθώς και http://www.klimaka.org.gr/newsite/index.htm) σημειώνουν αύξηση η οποία αγγίζει το 70%. Σύμφωνα με τον κοσμήτορα της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας Γιάννη Κυριόπουλο, «το 23% των ατόμων με ψυχικό νόσημα έχει χρέη, οι άνεργοι αποτελούν την πιο ευάλωτη πληθυσμιακή ομάδα και οι συνταξιούχοι αποτελούν με τη σειρά τους «παράπλευρη απώλεια» της οικονομικής κρίσης».
«Τη στιγμή κατά την οποία ολόκληρος ο κοινωνικός ιστός αποδομείται, η επισφάλεια και η ανασφάλεια ‘σημαδεύουν’ ψυχικά και κοινωνικά με κύριο χαρακτηριστικό την έλλειψη ελπίδας για το μέλλον, η προσωπική ευαλωτότητα συναντά όλη αυτή την τεράστια οικονομική κρίση, και την ίδια ώρα μειώνονται οι ειδικές δράσεις υπέρ των κοινωνικά ευπαθών ομάδων, για την πρόληψη και την αντιμετώπιση της κατάθλιψης ευρύτερα, είναι επόμενος ο πολλαπλασιασμός αντίστοιχων φαινομένων. Θεωρώ ότι βρισκόμαστε στην αρχή ενός πρωτοφανούς φαινομένου για την ελληνική κοινωνία», δηλώνει ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ψυχιατρικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο κ. Στέλιος Στυλιανίδης.
Το ποσοστό αυτοκτονιών έχει αυξηθεί από 2,8 ανά 100.000 πληθυσμού το 2008 σε 5,2 το 2010. Η πιο πρόσφατη εθνική επιδημιολογική έρευνα δείχνει «υψηλή θετική συσχέτιση ανάμεσα στην εκδήλωση επιθυμίας θανάτου και την ανεργία, αλλά και την εμφάνιση σοβαρής ψυχοπαθολογίας και ανεργίας» (καθηγ. Ψυχιατρικής Ιωαννίνων Βένος Μαυρέας – Mavreas et al., 2010). Ένας στους 6 Έλληνες ηλικίας 18-70 έχει αναπτύξει κλινικά σημαντική ψυχοπαθολογία και ένας στους 12 (600.000) σοβαρή ψυχοπαθολογία. Το 75% του πληθυσμού που εμφανίζει κάποιου είδους ψυχοπαθολογία δεν λαμβάνει θεραπεία για το πρόβλημα το οποίο αντιμετωπίζει.
«Δεν σημαίνει ότι όλοι οι άνεργοι ή όλοι οι άστεγοι αυτοκτονούν, αλλά η οικονομική κρίση και η έλλειψη προοπτικής και ελπίδας για το μέλλον ενεργοποιεί το έλλειμμα ανθεκτικότητας του καθένα και ενεργοποιεί και αυτοκαταστροφικούς μηχανισμούς σαν μοιραίο μέσο επίλυσης αυτής της αντίφασης», τονίζει ο επιστημονικός διευθυντής της ΕΠΑΨΥ κ. Στέλιος Στυλιανίδης. Ο ίδιος διαισθάνεται ότι «η πρόβλεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. για την ανάδειξη της κατάθλιψης ως της πρώτης αιτίας νόσου και επιβάρυνσης ανά την υφήλιο το 2020, θα επισπευστεί στο 2015 υπό την ώθηση μιας Ευρώπης που καταρρέει οικονομικά».

Αντιμετώπιση του φαινομένου – Βοήθεια στον αυτοκτονικό

Η συνολική αντιμετώπιση του φαινομένου, ξεκινώντας από την πρόληψη έως την αντιμετώπιση των αιτιών που συντηρούν τέτοια δραματικά φαινόμενα, έχουν να κάνουν με πολύπλευρες πολιτικο-οικονομικο-κοινωνικές παρεμβάσεις, δεν μπορούν να αναλυθούν σε αυτό το άρθρο, ειδικά δε μάλιστα όταν κάκιστα δεν υπάρχει και καθολική συμφωνία για τα αίτια και τις λύσεις. Θα αρκεστούμε λοιπόν να δώσουμε κάποιες συμβουλές τόσο στους ανθρώπους που έχουν σκεφτεί, σχεδιάσει ή αποπειραθεί ήδη να αυτοκτονήσουν, καθώς και στους οικείους τους.

Κοινές παρερμηνείες και λάθος αντιλήψεις για αυτοκτονία:

ΛΑΘΟΣ: Οι άνθρωποι που μιλούν για αυτοκτονία δεν θα το κάνουν πραγματικά.
Σχεδόν ο καθένας που διαπράττει ή αποπειράται αυτοκτονία έχει δώσει κάποια ένδειξη ή προειδοποίηση. Μην αγνοείτε τις απειλές αυτοκτονίας. Δηλώσεις όπως «Θα το μετανιώσετε όταν θα είμαι νεκρός”, “δεν μπορώ να δω καμία διέξοδο», – δεν έχει σημασία πόσο επιπόλαια ή χαριτολογώντας λέχθηκαν, μπορεί να υποδηλώνουν σοβαρό αυτοκτονικό ιδεασμό.
ΛΑΘΟΣ: Όποιος προσπαθεί να σκοτώσει τον εαυτό του / της πρέπει να είναι τρελός.
Οι περισσότεροι άνθρωποι που αυτοκτονούν δεν είναι παράφρονες. Έντονη δυσφορία και συναισθηματικός πόνος δεν είναι κατ ‘ανάγκη σημάδια ψυχικής ασθένειας.
ΛΑΘΟΣ: Εάν ένα άτομο είναι αποφασισμένο να σκοτώσει τον εαυτό του / της, τίποτα δεν πρόκειται να τον/την σταματήσει.
Ακόμη και με την πιο σοβαρή κατάθλιψη το άτομο έχει ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά με το θάνατο, αμφιταλαντεύσεις μέχρι την τελευταία στιγμή και έντονη αμφιθυμία μεταξύ του να ζήσουν ή να πεθάνουν. Οι περισσότεροι αυτοκτονικοί άνθρωποι δεν θέλουν τον θάνατο – θέλουν τον πόνο τους να σταματήσει.
ΛΑΘΟΣ: Οι άνθρωποι που τελικώς αυτοκτονούν είναι άνθρωποι που ήταν απρόθυμοι να ζητήσουν βοήθεια .
Μελέτες των θυμάτων αυτοκτονίας έχουν δείξει ότι περισσότερο από το ήμισυ είχε ζητήσει ιατρική βοήθεια έως και έξι μήνες πριν από το θάνατό τους.
ΛΑΘΟΣ: Μιλώντας για αυτοκτονία μπορεί να τους βάλει κάποιος την ιδέα.
Το αντίθετο είναι η αλήθεια – το να φέρετε το θέμα της αυτοκτονίας και συζητώντας το ανοιχτά είναι ένα από τα πιο χρήσιμα πράγματα που μπορείτε να κάνετε.

Πάρτε οποιοδήποτε αναφορά αυτοκτονίας ή αυτοκαταστροφικής συμπεριφοράς σοβαρά. Δεν είναι μόνο ένα προειδοποιητικό σημάδι ότι το άτομο σκέφτεται την αυτοκτονία – είναι μια κραυγή για βοήθεια.

Όταν μιλάμε με ένα αυτοκτονικό άτομο

Πρέπει:

Δεν πρέπει:

Βοηθώντας ένα αυτοκαταστροφικό πρόσωπο:

Αυτοκτονία στην εφηβεία:

Εκτός από τους γενικούς παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία, οι έφηβοι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο αυτοκτονίας.
Η Εφηβική Αυτοκτονία είναι ένα σοβαρό και αυξανόμενο πρόβλημα. Η εφηβεία μπορεί να είναι συναισθηματικά ταραχώδης και αγχωτική. Οι έφηβοι αντιμετωπίζουν πιέσεις για να πετύχουν σε όλους τους τομείς και να παραμείνουν «in». Μπορούν να νιώσουν πλήγμα στην αυτοεκτίμηση τους και συναισθήματα αποξένωσης. Σε κάποιους εφήβους, αυτό οδηγεί στην αυτοκτονία. Η κατάθλιψη είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου για την εκδήλωση αυτοκτονικότητας στους εφήβους. Περισσότερα διαβάστε στο άρθρο μου: ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΗ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑ ΣΕ ΠΑΙΔΙΑ ΚΑΙ ΕΦΗΒΟΥΣ (Ελευθεροτυπία) καθώς και εκτενέστερα εδώ.

Αυτοκτονία στους ηλικιωμένους:

Τα υψηλότερα ποσοστά αυτοκτονιών από κάθε ηλικιακή ομάδα συμβαίνουν μεταξύ των ατόμων ηλικίας 65 ετών και άνω. Ένας παράγοντας που συμβάλλει είναι η κατάθλιψη στους ηλικιωμένους που συχνά είναι αδιάγνωστη και χωρίς θεραπεία.
Άλλοι παράγοντες κινδύνου για αυτοκτονία σε ηλικιωμένους περιλαμβάνουν:

Τα προειδοποιητικά σημάδια είναι τα ίδια όπως και στους νεότερους ενήλικες. Συχνά οι απόπειρες καταλήγουν σε επιτυχημένες και λόγω της ήδη βεβαρυμμένης βιολογικής κατάστασης των ηλικιωμένων.