Κοινωνία - PsychoMed

Ο δεκάλογος της χειραγώγησης.

by admin | Jun 11, 2023 | Κοινωνία, Κοινωνική Ψυχολογία

Τις τελευταίες δεκαετίες βιώνουμε μία κατακόρυφη άνοδο της χρήσης των συνεχώς εξελισσομένων μεθόδων χειραγώγησης – μέσω των οποίων γίνεται πολύ δύσκολο για τους απλούς ανθρώπους να διακρίνουν τα ουσιώδη σύνορα, μεταξύ της μυθοπλασίας και της πραγματικότητας.

Ελάχιστοι είναι μόνο σε θέση να εφαρμόσουν τα ευρήματα της σύγχρονης ψυχολογίας και κοινωνιολογίας, για να καθοδηγήσουν την αντίληψη και τη συνείδηση μας προς την επιθυμητή από τους εντολείς τους πλαστή πραγματικότητα – κοιτάζοντας τότε από έξω τη «μήτρα» (matrix), στην οποία είμαστε φυλακισμένοι όλοι οι υπόλοιποι. Η κατανόηση της διαδικασίας και της κατάστασης αυτής μοιάζει ήδη με τον από-προγραμματισμό του εγκεφάλου μας – με την απελευθέρωση του δηλαδή από τις έξωθεν επιρροές, με στόχο να δραπετεύσει από τη φυλακή της χειραγώγησης, από τη «μήτρα» (matrix) δηλαδή, στην οποία έχει τοποθετηθεί.

Στο ξεκίνημα βέβαια της ανθρώπινης ιστορίας, η καθοδήγηση του πλήθους μέσω της φυλάκισης του στο matrix επιτυγχανόταν με τη βοήθεια της βίας – κάτι που έπαψε πλέον να είναι αρκετό, μετά την έναρξη της εποχής του Διαφωτισμού. Ένα επόμενο βήμα συνέβη γύρω στο 1850, όπου ξεκίνησε η πρώτη βιομηχανική επανάσταση – ενώ οι δύο επιστήμονες που έθεσαν τις βάσεις της σύγχρονης χειραγώγησης, ακούσια φυσικά, δεν είναι άλλοι από τους πατέρες της αναλυτικής ψυχολογίας S. Freud και C.G.Junk.

Από το επιστημονικό έργο του τελευταίου είναι γνωστό το ότι, ο άνθρωπος μπορεί να επηρεασθεί πολύ εύκολα από οπτικά ερεθίσματα – ενώ το συλλογικό ασυνείδητο διαδραματίζει έναν πολύ σημαντικό ρόλο. Χωρίς τώρα να επεκταθούμε σε περισσότερες λεπτομέρειες, οι δέκα βασικότερες στρατηγικές της χειραγώγησης είναι οι εξής:

(1) Η αντιστροφή της προσοχής (παραπλάνηση): Πρόκειται για σκόπιμες ειδήσεις που «πωλούνται» ως οι σημαντικότερες, έχοντας όμως στόχο να κρύψουν τις πραγματικά σημαντικές – όπως στο παράδειγμα της αναθεώρησης του συντάγματος, για να μη δοθεί προσοχή στα νέα μέτρα φτωχοποίησης των Πολιτών.

(2) Η σκόπιμη δημιουργία προβλημάτων, για τα οποία παρέχονται ταυτόχρονα οι ήδη προετοιμασμένες λύσεις: Για να επιτευχθεί ένας δύσκολος στόχος, προκαλούνται ορισμένες προβληματικές καταστάσεις, αφού διαφορετικά ο πληθυσμός επαναστατεί.

Για παράδειγμα, με σκοπό το ριζικό περιορισμό των κεκτημένων της πλειοψηφίας (μισθοί, κοινωνικό κράτος κλπ.), «παράγει» κανείς μία οικονομική κρίση, ενοχοποιώντας τους Πολίτες για τη δημιουργία της – παρέχοντας ταυτόχρονα «λύσεις», όπως η αύξηση της ποσότητας χρήματος από τις κεντρικές τράπεζες, οι οποίες δεν αφήνουν μεν το σύστημα να καταρρεύσει, αλλά αυξάνουν τη λεηλασία των πολλών που δεν αντιδρούν, επειδή δεν κατανοούν τι ακριβώς συμβαίνει.

(3) Η διαβάθμιση των δυσάρεστων αλλαγών: Η σταδιακή αλλαγή προς το χειρότερο των υπηρεσιών που προσφέρει το δημόσιο είναι πιο εύκολο να επιτευχθεί, σε σχέση με την άμεση και απότομη, επειδή η μάζα όταν μία κατάσταση διαρκεί πολύ, τείνει να πέσει στην παγίδα του «όλα θα περάσουν και θα γίνουν καλύτερα».

(4) Η αναβολή των επιδιωκόμενων αλλαγών: Πρόκειται για τη μετάθεση στο μέλλον εκείνων των αλλαγών που, εάν υιοθετούταν βραχυπρόθεσμα, θα προκαλούσαν μαζικές αντιδράσεις ή/και θα απορρίπτονταν από το σύνολο του πληθυσμού. Μέσω της αναβολής τους αυξάνεται σημαντικά η πιθανότητα αποδοχής τους εκ μέρους των ανθρώπων, επειδή έτσι συνηθίζουν καλύτερα στην ιδέα.

Παράδειγμα, οι μεταρρυθμίσεις του συνταξιοδοτικού συστήματος ακόμη και σε χώρες πλούσιες όπως η Γερμανία, οι οποίες αναβάλλονται μεν, αλλά τελικά επιβάλλονται (όπως θα συμβεί και στη Γαλλία, με τους εργατικούς νόμους).

(5) Η ομιλία στις μάζες σαν να πρόκειται για μικρά παιδιά: Όταν απευθύνεται κανείς στους ανθρώπους μιλώντας τους σαν να είναι παιδιά, τότε νοιώθουν ανάλογα ασήμαντοι – οπότε έχει τη δυνατότητα να τους πει ευκολότερα δυσάρεστες αλήθειες. Ισχύει εν προκειμένω το ότι, όσο πιο ψεύτης είναι κανείς, τόσο πιο εύκολα πείθει – γεγονός που διαπιστώνεται συχνά στην Ελλάδα, όσον αφορά το εκλογικό κοινό και τους πολιτικούς που στέλνει στην εξουσία.

(6) Η έμφαση (επικέντρωση) στα συναισθήματα και όχι στη λογική: Με τη στροφή προς το συναίσθημα εμποδίζεται η κριτική σκέψη, σε βαθμό που δεν μπορεί να φαντασθεί κανείς.

(7) Η διατήρηση της κοινωνίας σε άγνοια: Προφανώς οι μάζες δεν πρέπει να είναι σε θέση να κατανοούν τις μεθόδους, καθώς επίσης τις τεχνικές ελέγχου που εξασφαλίζουν τη χειραγώγηση τους. Στα πλαίσια αυτά, όλοι όσοι προσπαθούν να τις «ξυπνήσουν» είτε συκοφαντούνται μεθοδικά, είτε διακωμωδούνται, είτε χαρακτηρίζονται ως οπαδοί θεωριών συνωμοσίας – έτσι ώστε να μην εισακούγονται ποτέ.

(8) Η χειραγώγηση της σκέψης του λαού, έτσι ώστε να πεισθεί πως είναι μία θλιβερή μετριότητα: Όταν οι άνθρωποι πείθονται ότι, είναι «μοντέρνο» να συμπεριφέρονται ανόητα, χυδαία και ματαιόδοξα, τότε είναι πολύ εύκολη η καθοδήγηση τους.

Παράδειγμα ο τρόπος ομιλίας και οι λέξεις που χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στην ελληνική κοινωνία και στη Βουλή, οι οποίες μειώνουν δραστικά το πολιτισμικό επίπεδο της χώρας – οπότε δεν σημειώνονται αναταραχές και εξεγέρσεις, παρά τη ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου. Με απλά λόγια, η ευγένεια δεν συμβαδίζει με την παθητική αποδοχή της φτωχοποίησης – οπότε απαιτείται η μείωση του πολιτισμικού επιπέδου, χωρίς την οποία είναι αδύνατον να επιβληθεί.

(9) Μετάλλαξη της αντίστασης σε ένα συναίσθημα κακής συνείδησης: Χωρίς καμία ενέργεια, δεν υπάρχει καμία άμυνα – όπως στην περίπτωση της Ελλάδας, όπου είναι ανόητο να περιμένει κανείς κάτι καλύτερο, αφού δεν ενεργεί οπότε δεν αμύνεται. Όταν η κοινωνία τώρα πείθεται συλλογικά ότι είναι ανόητη, διεφθαρμένη και ανίκανη, οπότε είναι η ίδια ένοχος για τα δεινά που της συμβαίνουν (κακή συνείδηση), τότε εξουδετερώνεται πλήρως – αφού αυτός που νοιώθει ένοχος δεν είναι σε θέση να αγωνισθεί, να εξεγερθεί και να επαναστατήσει.

(10) Η γνώση των ανθρώπων καλύτερα από τους ίδιους: Τις τελευταίες δεκαετίες οι γνώσεις στη Νευρολογία (έρευνα του εγκεφάλου), στην Κοινωνιολογία και στην Ψυχολογία έχουν αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό – οπότε η απόσταση που χωρίζει τα πολύ υψηλά εισοδηματικά στρώματα από τη μάζα είναι πια τεράστια. Ως εκ τούτου, ακόμη και η μεσαία τάξη έχει μείνει πολύ πίσω διανοητικά – οπότε είναι σημαντικά ευκολότερη η χειραγώγηση, ο έλεγχος και επομένως η «ληστεία» της.

Το Ψυχολογικό Προφίλ των ALT-RIGHT ψηφοφόρων μετά την πτώση του νεοφιλελευθερισμού στις ΗΠΑ και εδώ.

by admin | Jun 11, 2023 | Κοινωνία, Κοινωνική Ψυχολογία

Σε μια πρόσφατη μελέτη που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Social and Political Psychology, ο ψυχολόγος και καθηγητής του UC Santa Cruz, Thomas Pettigrew, υποστηρίζει ότι πέντε σημαντικά ψυχολογικά φαινόμενα μπορούν να βοηθήσουν στην κατανόηση της πολιτικής και κοινωνικής συμπεριφοράς των λεγόμενων alt-right, των υποστηρικτών του Τράμπ ή των συγγενών πολιτικών τους σε όλο τον κόσμο. Αυτά είναι:

✔️1. Ο αυταρχισμός
Ο αυταρχισμός αναφέρεται στην υπεράσπιση ή την επιβολή αυστηρής υπακοής στην εξουσία εις βάρος της προσωπικής ελευθερίας και συνδέεται συνήθως με την έλλειψη ανησυχίας για τις απόψεις ή τις ανάγκες άλλων. Το αυταρχικό σύνδρομο προσωπικότητας – μια καλά μελετημένη και παγκόσμια επικρατούσα κατάσταση – είναι μια κατάσταση του νου που χαρακτηρίζεται από πίστη στην απόλυτη και πλήρη υπακοή στην εξουσία κάποιου. Εκείνοι με αυτό το σύνδρομο εμφανίζουν συχνά επιθετικότητα στα μέλη της ομάδας, την υποταγή χωρίς όρους στην εξουσία, την αντίσταση στις νέες εμπειρίες ή ιδεες και έχουν μια άκαμπτη ιεραρχική άποψη για τον τρόπο που θα πρέπει να οργανώνεται η κοινωνία. Το σύνδρομο προκαλείται συχνά από φόβο , καθιστώντας εύκολη της χειραγώγηση αυτών των ατόμων από ηγέτες που υπερβάλλουν με την απειλή ή να κάνουν τον φόβο πίστη.
Αν και η αυταρχική προσωπικότητα παρατηρείται και μεταξύ των φιλελεύθερων, κεντρώων και των αριστερών, είναι πολύ πιο συχνή μεταξύ των δεξιών σε όλο τον κόσμο. Οι ομιλίες του Προέδρου Τραμπ που περιλαμβάνουν απόλυτους όρους όπως «ηττημένοι» και «πλήρεις καταστροφές», «θα υπερισχύσουμε» κλπ είναι ελκυστικοί και αποτελεσματικοί.

✔️2. Προσανατολισμός κοινωνικής κυριαρχίας
Ο προσανατολισμός της κοινωνικής κυριαρχίας (SDO) – ο οποίος είναι διακριτή ψυχολογική κατάσταση, παρ’ ό,τι σχετίζεται και με το αυταρχικό σύνδρομο προσωπικότητας – αναφέρεται σε άτομα που έχουν προτίμηση για συμμετοχή τους σε ομάδες με αυστηρή δομή και ιεραρχία. Ειδικά σε δομές στις οποίες οι ομάδες υψηλού επιπέδου ιεραρχικά έχουν σχεδόν απόλυτη κυριαρχία έναντι των χαμηλά στην ιεραρχική κλίμακα. Εκείνοι με σύνδρομο SDO είναι συνήθως κυρίαρχοι, σκληροπυρηνικοί και καθοδηγούνται από το προσωπικό ενδιαφέρον.
Από την λίμνη ψηφοφόρων με αυτό το συνδρομο “ψαρεύουν” πολλοί. Η εκλογική μετακίνηση τους από τον ένα χώρο σε κάποιον άλλο, έστω και ιδεολογικά τελείως διαφορετικό, είναι συχνή.

✔️3. Προκατάληψη
Θα ήταν εξαιρετικά άδικο και ανακριβές να πούμε ότι κάθε ένας από τους υποστηρικτές των Τραμπικων σε όλο τον κόσμο έχει προκατάληψη κατά των εθνοτικών και θρησκευτικών μειονοτήτων. Αλλά θα ήταν εξίσου ανακριβές να πούμε ότι ορισμένοι, σε ψηλά μάλιστα ποσοστά, δεν το κάνουν. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι συνήθως η εφαρμογή της προκατάληψης ως ψυχοπαθολογία απευθύνεται σε φανατικούς υποστηρικτές, αυτούς που θεωρούν όλους τους μουσουλμάνους «επικίνδυνους» και τους μεξικανούς μετανάστες «βιαστές» και «δολοφόνους».. Δεν αποτελεί έκπληξη ότι, μια άλλη μελέτη στις ΗΠΑ έδειξε ότι η υποστήριξη προς τον Τραμπ σχετίζεται με μια τυπική κλίμακα μέτρησης της έντασης του σύγχρονου ρατσισμού και του μισογυνισμού. Τα ίδια μετριούνται και στην Ευρώπη στους υποστηρικτές του Ορμπαν, Λεπέν, Πελονι, Βοξ στην Ισπανία ή τους φτωχούς ψηφοφόρους του Ερντογάν στην Ανατολία.

✔️4. Χαμηλή επαφή μεταξύ ομάδων
Η επαφή μεταξύ ομάδων αναφέρεται σε επαφή με μέλη ομάδων που βρίσκονται εκτός της δικής σας, η οποία έχει αποδειχθεί πειραματικά ότι μειώνει τις προκαταλήψεις. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι υπάρχουν αυξανόμενες ενδείξεις ότι οι λευκοί υποστηρικτές του Τραμπ έχουν βιώσει σημαντικά λιγότερη επαφή με μειονότητες από άλλους Αμερικανούς. Για παράδειγμα, μια μελέτη του 2016 διαπίστωσε ότι «… η φυλετική και εθνική απομόνωση των Λευκών σε επίπεδο ταχυδρομικού κώδικα είναι ένας από τους ισχυρότερους προγνωστικούς παράγοντες της υποστήριξης του Τραμπ». Αυτή η συσχέτιση παρέμεινε ενώ ελέγχονταν μεταβολές για δεκάδες άλλες μεταβλητές και αποτελεί την βάση για τις προσωποποιημενες καμπάνιες που χρησιμοποιουνται μέσω των ψηφιακών καναλιών από λογισμικά τυπου Oxford Analytica ή με την ένταση των φαινομένων echo μέσα στα “κοινωνικά” δίκτυα.

✔️5. Σχετική στέρηση
Η σχετική στέρηση αναφέρεται στην εμπειρία της στέρησης από κάτι στο οποίο κάποιος πιστεύει ότι το δικαιούται. Είναι η δυσαρέσκεια που αισθάνεται όταν κάποιος συγκρίνει τη θέση του στη ζωή με άλλους που πιστεύουν ότι είναι ίσοι ή κατώτεροι, αλλά άδικα είχαν μεγαλύτερη επιτυχία από αυτούς.
Οι κοινές εξηγήσεις για τη δημοτικότητα του Τραμπ μεταξύ των μη φανατικών ψηφοφόρων περιλαμβάνουν οικονομικά κριτήρια κυρίως. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ορισμένοι υποστηρικτές του Τραμπ ήταν απλά θυμωμένοι που χάνονται αμερικανικές θέσεις εργασίας στο Μεξικό και την Κίνα, κάτι που είναι σίγουρα κατανοητό, αν και αυτοί οι πιστοί συχνά αγνοούν το γεγονός ότι ορισμένες από αυτές τις θέσεις εργασίας ενδέχεται να χαθούν ούτως ή άλλως λόγω του επιταχυνόμενου ρυθμού αυτοματοποίησης.
Οι υποστηρικτές του Τραμπ που αντιμετωπίζουν σύνδρομα σχετικής στέρησης βιώνουν συναισθήματα που βασίζονται συχνά σε μια παρανοϊκή αντίληψη για το τι ο καθένας νομίζει ότι δικαιούται. Μέσα σε αυτά τα “παρανοϊκά” συγκαταλέγεται και η άρνηση λήψης μέτρων αυτοπροστασίας ή κοινωνικής αποστασιοποίησης λόγω του κορονοϊού και, μαζί με προκαταλήψεις, και η άρνηση του εμβολιασμού ως στοιχείο εμφάνισης αυτού του στερητικού συνδρόμου επί κάποιων δικαιωμάτων μεταφυσικής ανοσίας που το πάσχον άτομο νομίζει ότι στερήθηκε ή κινδυνεύει ότι θα στερηθεί. Στην ίδια κατηγορία, με διαγνωσμένα σύνδρομα σχετικής στέρησης, συγκαταλέγονται και οι φανατικότεροι υποστηρικτές της αυτοδικίας και της οπλοκατοχής.
Μια άλλη ανάλυση που πραγματοποιήθηκε από το FiveThirtyEight υπολόγισε ότι το μέσο ετήσιο ατομικό εισόδημα των υποστηρικτών του Trump ήταν 72.000 $. (το κατά κεφαλήν ΑΕΠ των ΗΠΑ βρίσκεται στα 63.000$).

Συμπεράσματα:
Τα ίδια αυτά πέντε χαρακτηριστικά (Αυταρχισμός- Σύνδρομο Προσανατολισμού Κοινωνικής Κυριαρχίας, Χαμηλός δείκτης επαφής εκτός κλειστών ομάδων, σχετική στέρηση) φαίνεται είναι και τα σημαντικότερα χαρακτηριστικά όσων συσπειρώνονται ή θα συσπειρώνονται εντός της λεγόμενης Νέας Δεξιάς (Alt-Right) και στην Ευρώπη. Αυτή αποκτά όλο και περισσότερο κάθε ημέρα χαρακτηριστικά “Τραμπισμού” που εκτρεφεται, αλλά και εντείνει, τα πιο πάνω ψυχολογικά σύνδρομα. Αυτό, μοιραία, θα στρέψει και πολλούς πολιτικούς σχηματισμούς στην ΕΕ, αυτούς που στεγάζονται κυρίως στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, σε θέσεις ή πολιτικές συμπεριφορές που πριν λίγα χρόνια είχαν μόνο οι δακτυλοδεικτούμενοι της Άκρας Δεξιάς. Και σε διασπάσεις τους.
Αυτό έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον ιδιαίτερα μετά και το σοκ της κατάρρευσης του νεοφιλελευθερισμού που βιώνουν συντηρητικοί πολίτες με τα πιο πάνω 5 χαρακτηριστικά. Ιδιαίτερα αυτοί που ήταν απόλυτα πεισμένοι για την ορθότητα και ανθεκτικότητα των σχετικών δογμάτων του, που κατέρρευσαν (περί αυτορρύθμισης της ελεύθερης αγοράς, ρόλο του κράτους, δημοσίων χρεών κλπ) Αλλά και όσων εντρομοι παρατηρούν τώρα να καταρρέει η “Τάξη Πραγμάτων” που είχε παγιοποιηθει ως “φυσικό φαινόμενο” της παγκοσμιοποιησης, που κατέρρευσε.
Είναι πολύ σημαντικό να επισημανθεί ότι ο νεοφιλελευθερισμός, ως ιδεολογία αλλά και ως οικονομική πρακτική, στηρίχθηκε στις προηγούμενες 4 δεκαετίες σε αυτά ακριβώς τα 5 χαρακτηριστικά ως αποτέλεσμα του φόβου τύπου “δόγμα του σοκ”, για να επιβληθεί σε μεγάλα τμήματα του πληθυσμού καλλιεργώντας τα συστηματικά, κυρίως μέσω των συστημικών ΜΜΕ, ως ανώτερες κοινωνικές αξίες ή πρότυπα, παρά την “φιλελεύθερη” ρητορική των αγορητών της Συντηρητικής παράταξης. Που τωρα, ελλείψει συμπαγούς αφηγήματος, οικονομικού σχεδίου και ενιαίας ιδεολογίας, μπαίνει σε μια εποχή πολυδιασπάσεων, αντίστοιχης έντασης με αυτήν που βίωσε η Αριστερά μετά την κατάρρευση της Σοβιετιας την δεκαετία του 90.

Γι αυτή την ανάρτηση έκλεψα δια του copyleft στοιχεία και πληροφορίες από άρθρο που δημοσιεύθηκε αρχικά στο Raw Story και στο Psychology Today καθώς και άλλα επαληθεύσιμα στατιστικά στοιχεία στο ίντερνετ.

Πηγή: https://www.facebook.com/yiannis.hadjichristos/posts/pfbid0whPk8tVG9u1Lp8hDyXQGvt8ckkBdD7b5Ucss93hsuJoMzZTBGXUoRVYn9QKkt83Yl

Η Ψυχολογία του Πολέμου

by admin | Jan 23, 2023 | Κοινωνία, Κοινωνική Ψυχολογία

Η ανθρώπινη ιστορία είναι κυρίως συγκρούσεων και πολέμων. Η ιστορία διδάσκει πολλά μαθήματα, αλλά έχει λίγους μαθητές. Φαίνεται ότι το κύριο γεγονός ότι οι άνθρωποι μπορούν να μάθουν από την ιστορία είναι ότι οι άνθρωποι δεν μαθαίνουν από την ιστορία.

Ο κύκλος φαίνεται να είναι: σύγκρουση που οδηγεί σε πόλεμο, τεράστιες ζημιές, απώλειες και κόστος από όλες τις πλευρές, συλλογικές δηλώσεις του «ποτέ ξανά», ακολουθούμενες από μια σύντομη περίοδο ειρήνης, και στη συνέχεια επαναλάβετε.

Ο πόλεμος φαίνεται τόσο πολύ μέρος της ανθρώπινης υπόστασης, που είναι λογικό να αναρωτηθούμε: είναι οι άνθρωποι προγραμματισμένοι για πόλεμο; Μήπως η γενετική οδηγεί τους ανθρώπους στον πόλεμο, ώστε τα γονίδιά τους να μπορούν να αναπαραχθούν καλύτερα μετά την καταστροφή των γονιδίων των «άλλων» που ανταγωνίζονται για πόρους;

Πολλοί ανθρωπολόγοι και αρχαιολόγοι έχουν παράσχει στοιχεία ότι ο πόλεμος μεταξύ των ανθρώπων εμφανίστηκε μόλις πριν από 6000 έως 10000 χρόνια. Η εμφάνιση του πολέμου συμπίπτει με τη δημιουργία αγροτικών συστημάτων και κοινωνιών. Η οργάνωση της μαζικής παραγωγής τροφίμων απελευθέρωσε πολλούς ανθρώπους από τον ατέρμονο κύκλο του κυνηγιού και της τροφοσυλλογής. Αυτό με τη σειρά του, επέτρεψε σε μερικούς ανθρώπους να ζήσουν από την εργασία άλλων – τότε εμφανίστηκε μια τάξη «ηγετών».

Αν οι πόλεμοι ξεκίνησαν μόνο αφού μερικοί άνθρωποι είχαν τον ελεύθερο χρόνο και το καθεστώς να τον κατευθύνουν, αυτό δείχνει: η επιθυμία για πόλεμο δεν είναι γενετικά προσδιορισμένη ή, αν τελικά είναι, η επιθυμία για πόλεμο απαιτεί να υπάρχει χρόνος και πόροι για να εκφραστούν τέτοια γονίδια.

Τα τελευταία 3000 χρόνια υπήρξαν λίγες περίοδοι χωρίς πόλεμο στην Ευρώπη όπου τα πλουσιότερα έθνη φάνηκαν να έχουν την επιθυμία, το χρόνο και τους πόρους. Ωστόσο, από την ίδρυση του προδρόμου της ΕΕ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, (που δημιουργήθηκε για να αποτρέψει τον πόλεμο), δεν υπήρξαν πόλεμοι μεταξύ κανενός μέλους της ΕΕ, παρά το γεγονός ότι είχαν την ίδια δεξαμενή γονιδίων και είχαν στη διάθεσή τους τεράστιο χρόνο και πόρους. Τι εξηγεί το φαινόμενο των σχεδόν 80 ετών ειρήνης; Ίσως οι άνθρωποι που συναλλάσσονται, συνεργάζονται και λαμβάνουν αποφάσεις μαζί και έχουν ειρηνικούς τρόπους επίλυσης των αναπόφευκτων συγκρούσεων, δεν κάνουν πόλεμο ο ένας στον άλλο. Ενδεχομένως όπου υπάρχει κοινός νόμος και ίση πρόσβαση στη δικαιοσύνη, δημιουργώντας τους μηχανισμούς εμπιστοσύνης, οι άνθρωποι ζουν γενικά ειρηνικά, παρά τις όποιες μικρές διαφωνίες. Εάν ο πόλεμος ήταν σκληρός και κατέστη δυνατός χάρη στον χρόνο και τη διαθεσιμότητα πόρων, τέτοιες δομές εμπορίου και συνεργασίας όπως η ΕΕ δεν θα απέτρεπαν τον πόλεμο.

Οι περισσότεροι εμφύλιοι πόλεμοι στην πρόσφατη ιστορία έλαβαν χώρα παρά το γεγονός ότι όλα τα παραπάνω προφανώς ήταν σε ισχύ. Ίσως, όταν αυτά τα συστήματα διαλύονται, ο πόλεμος είναι ακόμα δυνατός, ή, είναι ακόμη αναπόφευκτος. Για παράδειγμα, όταν ένα ή και τα δύο μέρη σε έναν πιθανό εμφύλιο πόλεμο δεν είναι διατεθειμένα να δεχτούν μια κοινή λύση, ή, δεν υπάρχει μηχανισμός για την εξεύρεση ή την εφαρμογή ενός νέου αμοιβαία αποδεκτού status quo, ίσως ο πόλεμος, ή ο διαχωρισμός των μερών σε νέες χώρες, είναι ο μόνος τρόπος επίλυσης της σύγκρουσης. Αυτή ήταν η λύση σε πολλές συγκρούσεις. Τρία παραδείγματα από την πρόσφατη ιστορία είναι η πρώην Γιουγκοσλαβία, το Ανατολικό Τιμόρ και το Σουδάν κλπ. Πράγματι, πολλές χώρες δημιουργήθηκαν κάτω από αυτές ακριβώς τις συνθήκες.

Ο πόλεμος θα μπορούσε να είναι μια τοξική παρενέργεια που προκαλείται από τον τύπο των ανθρώπων που εισέρχονται στην πολιτική. Τα χαρακτηριστικά που θεωρούνται ευρέως απαραίτητα για να ευδοκιμήσουν στα πολιτικά συστήματα, είναι: η μεμψιμοιρία, ο ναρκισσισμός και η ψυχοπάθεια. Ίσως είναι η δυσλειτουργική ψυχολογία πολλών πολιτικών «ηγετών», που οδηγεί στον πόλεμο. στην προσπάθειά τους να προσκολληθούν στην εξουσία, παραιτούνται από κάθε αρχή, λένε οποιοδήποτε ψέμα και διατάζουν οποιαδήποτε πράξη.

Όποιος έχει παρακολουθήσει έναν πόλεμο είτε σε πραγματικό χρόνο, είτε στην ιστορία, θα έχει σημειώσει τα ψέματα που λέγονται και τις φρικαλεότητες που διαπράττονται και από τις δύο πλευρές. «Η αλήθεια είναι το πρώτο θύμα του πολέμου», αν και συχνά δηλώνεται ως αλήθεια, δεν είναι, από μόνη της, Αλήθεια. Μέχρι τη στιγμή που κάποιος είναι σε θέση να ζητήσει ή να διατάξει πόλεμο, η αλήθεια και η ακεραιότητα έχουν γίνει από καιρό αποδεκτές ως συνεχείς παράπλευρες απώλειες στην αναζήτησή για εξουσία. Ο πόλεμος αποκαλύπτει ότι η μεμψιμοιρία γίνεται πιο έντονη.

Ορισμένοι πόλεμοι διεξάγονται για τον έλεγχο ή την πρόσβαση σε πόρους. Τα περισσότερα είδη ζώων σκοτώνουν μόνο για φαγητό. Εκείνα που σκοτώνουν αλλά δεν τρώνε, συνήθως το κάνουν μόνο εάν βρίσκονται υπό πραγματική σωματική απειλή. Οι άνθρωποι όμως θα σκοτώσουν ο ένας τον άλλον ακόμα και εάν οι ιδέες τους απειλούνται. Πολλοί πόλεμοι διεξάγονται για την πολιτική ιδεολογία, τη θρησκεία, τις αξίες, τις πεποιθήσεις, τα κυβερνητικά συστήματα κ.λπ.

Ίσως οι ιδέες, οι ιδεολογίες, μπορούν να λειτουργήσουν με τρόπο παρόμοιο με τα γονίδια; Μήπως οι άνθρωποι ανταγωνίζονται για να γίνουν αποδεκτές οι ιδέες τους; Οι άνθρωποι συγχέουν την προσωπική επιβίωση με την αποδοχή των ιδεών τους; Χρειάζονται οι άνθρωποι τόσο πολύ την επικύρωση που είναι πρόθυμοι να πάνε στον πόλεμο γι’ αυτό; Αν και αυτό μπορεί να ακούγεται παράλογο, φαίνεται να συμβαίνει όταν οι άνθρωποι δηλώνουν όπως: “Είμαι πρόθυμος να σκοτώσω ή να πεθάνω για τις πεποιθήσεις μου”. Ιδού ένα παράδειγμα από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου: «Θα προτιμούσα να είμαι νεκρός παρά Κόκκινος». Οι πολιτικοί σε όλη την ιστορία έχουν κατευθύνει τους ανθρώπους να διαπράξουν φόνο σε τεράστια κλίμακα για αυθαίρετες ιδέες όπως οι “πατρίδες”. «Ο πατριωτισμός είναι το τελευταίο καταφύγιο των απατεώνων», είχε πει ο Ουίνστον Τσόρτσιλ, πριν όμως καταφύγει και αυτός στην ιδέα της «πατρίδας».

Δεδομένου ότι λίγοι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να βλάψουν οποιονδήποτε, πόσο μάλλον εκείνους που είναι ακριβώς σαν αυτούς, είναι απαραίτητο οι πολιτικοί που επιθυμούν τον πόλεμο να δημιουργήσουν έναν εχθρό, να μετατρέψουν αυτόν τον εχθρό ως υπαρξιακή απειλή για τους πολίτες τους, για τον τρόπο ζωής τους, για τις ιδέες τους.

Η φρίκη του πολέμου είναι δυνατή μόνο εάν αξιοπρεπείς άνθρωποι μπορούν να πειστούν να δολοφονήσουν. Η διαδικασία ξεκινά αργά, λογικά. το «άλλο» αντιπαραβάλλεται με το πόσο πολιτισμένοι και έντιμοι «είμαστε», Τότε, σταδιακά ο «άλλος» δαιμονοποιείται και απανθρωποποιείται. Μόλις ο νεόκοπος «παγκόσμιος στρατιώτης» πειστεί ότι ο «άλλος» αξίζει τη μοίρα του, θα διαπράξει ευχαρίστως οποιαδήποτε θηριωδία διαταχθεί – οι άνθρωποι-στόχοι τους έχουν παραιτηθεί από τα ανθρώπινα δικαιώματά τους και είναι υποκείμενα ηθικού αποκλεισμού.

Η διαδικασία πλύσης εγκεφάλου για την προετοιμασία ενός λαού για πόλεμο είναι η ίδια που χρησιμοποιείται από τους ηγέτες των αιρέσεων για να υποτιμήσουν τα μη μέλη της λατρείας και να κρατήσουν τα μέλη της λατρείας υπό έλεγχο.

Πολλοί άλλοι ψυχολογικοί παράγοντες εμπλέκονται στον πόλεμο. Εδώ είναι μερικά μόνο:

Εκδίκηση
Ο πόλεμος που βασίζεται στην εκδίκηση υπάρχει σε πολλά μέρη του κόσμου εδώ και χιλιετίες. Κάθε κόμμα επιδιώκει τη «δικαιοσύνη» για την τελευταία «αδικία» που του επιβλήθηκε και με αυτόν τον τρόπο επιβάλλει μια άλλη αδικία και ο κύκλος συνεχίζεται, συχνά για γενιές.

Φόβος
Οι άνθρωποι, ξανά και ξανά, έχουν πάει στον πόλεμο, από φόβο μήπως δεχθούν επίθεση. Δηλαδή, ο φόβος του πολέμου δημιουργεί πόλεμο. Αμέτρητες ζωές χάθηκαν σε «προληπτικές» επιθέσεις για να «αμυνθούν» απέναντι σε μια απειλή που ήταν εντελώς αβάσιμη. Επανειλημμένα, οι λαοί έχουν χειραγωγηθεί από πολιτικούς για να επιτεθούν πριν δεχτούν επίθεση, όταν καμία τέτοια επίθεση δεν ήταν σκόπιμη ή δυνατή.

Υποκρισία
Κάθε εμπλεκόμενο μέρος αισθάνεται ότι ο πόλεμός του είναι «δίκαιος», με διάφορες μορφές: υπερασπίζεται τη χώρα του, τον τρόπο ζωής του, τους πόρους του, την ηθική του. Ο καθένας μπορεί να δικαιολογήσει τη διεξαγωγή ενός πολέμου με τη δίκαιη αγανάκτησή του, αλλά οι εχθροί τους καταδικάζονται επειδή σκέφτονται και ενεργούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο.

Ηρωισμός
Όταν οι ηγέτες του παρελθόντος επαινούνται ως «μεγάλοι» επειδή ηγήθηκαν της μαζικής δολοφονίας των «εχθρών» τους, τα Εγώ των ηγετών στο παρόν μπαίνουν στον πειρασμό να γράψουν τη θέση τους στην Ιστορία μέσω του πολέμου. Τι είδους άνθρωπος είναι διατεθειμένος να επιτρέψει στη σφαγή εκατομμυρίων ανθρώπων να γίνει «αθάνατος»; Ένας ψυχοπαθής. Η ιστορία και η ψυχολογία του πολέμου φαίνεται να είναι η ιστορία και η ψυχολογία των ψυχοπαθών.

Η λογική δικαιώνει το συναίσθημα

Οι περισσότεροι από εμάς θέλουμε να πιστεύουμε ότι είμαστε λογικοί, ότι τα συναισθήματά μας ακολουθούν τις λογικές μας αναλύσεις. Αλίμονο, δεν είμαστε. Είναι το αντίστροφο: η λογική μας χρησιμοποιείται για να δικαιολογήσει τα συναισθήματά μας. Ακόμη και η βάση των αρχέγονων συναισθημάτων μπορεί να δικαιολογηθεί με λογική, με πολύ προβλέψιμους τρόπους: «Δεν μας αρέσει [εισαγάγετε το όνομα του “άλλου”]. Είναι [εισάγετε άγριες φανταστικές απειλές]. Είναι [εισάγετε αβάσιμη κατηγορία για φρικτά χαρακτηριστικά]. Θα πρέπει [έκκληση να βλάψουμε τον “άλλο”] για να σώσουμε τον εαυτό μας, από αυτούς».

«Ο Θεός είναι με το μέρος μας»
Ο πόλεμος μετά τον πόλεμο έχει διεξαχθεί στο όνομα της θρησκείας, ή δικαιολογείται με τη χρήση της θρησκείας. Και οι δύο πλευρές χρησιμοποιούν τις ίδιες δικαιολογίες ή/και ισχυρίζονται θρησκευτική επικύρωση για την παραβίαση των νομικών και θρησκευτικών αρχών τους (για παράδειγμα, να μην σκοτώνουν). Η θρησκεία επιλέγεται, διαφθείρεται από τους πολιτικούς και χρησιμοποιείται για να «δικαιολογήσει» τον πόλεμο.

Η πρώτη πράξη κάθε εμβίου όντος
Οι οργανισμοί, όπως και τα ζωντανά συστήματα, αμέσως μετά την δημιουργία τους, αρχίζουν να προστατεύουν την ύπαρξή τους. Αυθαίρετες έννοιες όπως ομάδες, εταιρείες και χώρες, επιδιώκουν να προστατεύσουν τον εαυτό τους, ακόμη και αν αυτό σημαίνει ότι όλα τα ζωντανά μέλη ή πολίτες εκμηδενίζονται. Κυβερνήσεις έσφαξαν ακόμα και τον ίδιο τους τον λαό στο όνομα του «κόμματος».

Ομαδική σκέψη
Όταν μια ομάδα ανθρώπων ενώνεται, υιοθετεί γρήγορα κοινούς κανόνες. Εάν η ομάδα έχει προεπιλεγεί για την κοινή της άποψη για τον κόσμο, αυτοί οι κανόνες δεν εμπεριέχουν κανένα μέσο αμφισβήτησης. Οποιαδήποτε και όλες οι πληροφορίες που θα μπορούσε να δει ένα λογικό, αντικειμενικό άτομο που θα αμφισβητούσαν τη δυσλειτουργική σκέψη της ομάδας, επανερμηνεύονται από την ομάδα ως στοιχεία για να υποστηρίξουν τη σκέψη τους. Αυτή η παραληρηματική επανερμηνεία της πραγματικότητας είναι κοινή σε πολλές ψυχικές διαταραχές. Όταν οι κυβερνώντες καταλαμβάνονται από ομαδικό παραληρηματικό ιδεασμό, μπορεί γρήγορα να ξεκινήσει και να συνεχίσει την τρέλα του πολέμου.

Δεν υπάρχουν νικητές
Ο πόλεμος σχεδόν πάντα αναδύεται ως αποτέλεσμα ενός τοξικού κοκτέιλ δυσλειτουργικής ψυχολογίας. Δεν έχει σημασία ποια πλευρά έχει την πιο παραληρηματική σκέψη, δεν υπάρχουν νικητές στον πόλεμο, μόνο μεγαλύτεροι ή μικρότεροι ηττημένοι.

Οι άνθρωποι που πολεμούν είναι οι νεότεροι και ισχυρότεροι, τεράστιοι αριθμοί από τους οποίους σκοτώνονται στη μάχη. Μετά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μεγάλος αριθμός γυναικών δεν μπορούσε να βρει σύζυγο και δεν είχε παιδιά. Οι περισσότεροι στρατιώτες που εμπλέκονται σε έναν πόλεμο έχουν καταστρέψει τη ζωή τους από τραυματισμό ή μετατραυματικό στρες. Υποφέρουν από εφιάλτες για όλη τους τη ζωή, οι σχέσεις τους είναι διαταραγμένες, η διατήρηση μιας φυσιολογικής λειτουργίας είναι δύσκολη, η κατάθλιψη, το άγχος, ο αλκοολισμός, η ανεργία, η έλλειψη στέγης και η αυτοκτονία είναι όλα υψηλότερα σε όσους έχουν την ατυχία να έχουν δει την πραγματικότητα του πολέμου. Λίγοι λαοί απέφυγαν να πληρώσουν το τεράστιο για να πάνε στον πόλεμο. Το κόστος της καθοδήγησης μιας χώρας για να πάει σε πόλεμο βαρύνει εκείνους που το διευθύνουν; Όχι. Τα πολιτικά συστήματα φαίνεται να προστατεύουν όσους ξεκινούν πολέμους, από τις συνέπειες των αποφάσεών τους. Ίσως αυτή η ασυλία τους κάνει πιο πιθανό να θυσιάσουν τις ζωές των άλλων, να προστατεύσουν ή να βελτιώσουν τη ζωή και τις θέσεις τους.

Ψυχική υγεία την χρονιά του covid-19

by admin | Jul 8, 2021 | Κοινωνία

Δημήτρης Πλουμπίδης, Ομότιμος καθηγητής Ψυχιατρικής EKΠΑ

Ξεκινάμε από το τέλος του πρώτου χρόνου της πανδημίας, δηλαδή από τον Μάιο 2021 με την χαλάρωση πρώτα, την ουσιαστική κατάργηση στη συνέχεια των περιοριστικών μέτρων για την αντιμετώπιση τoυ κορονοϊού , με εξαίρεση κάποιους περιορισμούς στη συνάθροιση σε εσωτερικούς χώρους . Σημειώνουμε αυτό το τελευταίο δίμηνο σε ότι αφορά την ψυχική επιβάρυνση ,καθώς όλοι οι ψυχίατροι και ψυχολόγοι που γνωρίζω με έκπληξη είδαν τόσο πολλούς ανθρώπους να αναζητούν τις υπηρεσίες τους για προβλήματα που αφορούν κυρίως το άγχος και την κατάθλιψη.

Κατά κάποιο τρόπο αναμενόμενη εξέλιξη;

Η απομόνωση των ανθρώπων όλους αυτούς τους μήνες, ο φόβος του θανάτου, η οικονομική ανασφάλεια για πάρα πολλούς είχε συσσωρεύσει εντάσεις. Το άνοιγμα των δραστηριοτήτων ενώ όλοι γνωρίζουμε ότι υπάρχει ενεργός ο κίνδυνος από τον covid-19 αύξησε το άγχος. Κάποιοι άρχισαν να κυκλοφορούν με την αίσθηση ότι κάνουν κάτι το επικίνδυνο, ενώ άλλοι συνεχίζουν σαν να βρίσκονται σε μια «σαν» κανονική πραγματικότητα. Η συνέχεια θα εξαρτηθεί από την ένταση ενός 4ου κύματος πού την πιστεύουμε μικρότερη, αλλά και από τις μεταλλάξεις του κορονοϊού.

Πλοία, τρένα λεωφορεία μόνο με στοιχειώδη μέτρα προστασίας και συνωστισμό από την αρχή της πανδημίας εξακολουθούν να είναι χώροι πιθανής μετάδοσης.

Ο εμβολιασμός συνεχίζεται με μεγάλες ανακολουθίες και δεν έχει καλύψει ακόμα σημαντικά τμήματα του πληθυσμού, όπως τις ηλικίες 20-30 ετών και τις ακόμα μικρότερες, εκεί όπου κυριαρχούν τα τουριστικά επαγγέλματα, οι μεγάλες μετακινήσεις, η έκθεση στον κίνδυνο.

Η υγεία και το οικονομικό μέλλον είναι οι δύο πόλοι υπόκωφου άγχους που μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορους τρόπους. Όλοι γνωρίζουμε την τεράστια κερδοσκοπία που έχει στηθεί γύρω από την πανδημία ο κίνδυνος όμως είναι πραγματικός απειλώντας και όσους θέλουν να τον αγνοούν ή να τον αποδίδουν σε ψέματα των ισχυρών.

Όλο τον χρόνο της πανδημίας η ενίσχυση του ΕΣΥ ήταν με το σταγονόμετρο, μόνο σε ότι αφορά τις νοσοκομειακές μονάδες covid 19, εγκατάλειψη των κέντρων υγείας ,των ΤοΜΥ, των γενικών γιατρών και των παθολόγων που παλεύουν μόνοι τους με τις ανάγκες του κόσμου. Συρρίκνωση της παρακολούθησης και της νοσηλείας για άλλα νοσήματα που με βεβαιότητα θα επιβαρύνει τις υπηρεσίες υγείας και τις στατιστικές των νεκρών. Είναι σαφέστατη η πρόθεση της κυβέρνησης να συρρικνώσει τον δημόσιο χαρακτήρα του ΕΣΥ, να παραδώσει καθοριστικούς τομείς της λειτουργίας του σε ιδιώτες, να στρέψει τους πιο εύπορους στην ιδιωτική ασφάλιση υγείας, να αναγκάσει τους νέους ασφαλισμένους να ρισκάρουν την επικουρική τους σύνταξη στο χρηματιστήριο. Να πείσει τον κόσμο ότι ο επιχειρηματικός κίνδυνος, η ιδιωτική λογική στην υγεία και οι ακριβές υπηρεσίες είναι η κανονική κατάσταση. Το δημόσιο χρήμα να μην ενισχύει άμεσα το Εθνικό Σύστημα Υγείας, αλλά να χρησιμεύει για να καλύψει και τις «τρύπες» ή και την κατάρρευση ιδιωτών παρόχων υπηρεσιών υγείας. Το ανατριχιαστκότερο είναι ότι πλασάρεται η ιδέα ότι ζούμε πάρα πολλά χρόνια και αυτό στοιχίζει. Άμεση προτεραιότητα της κυβέρνησης της Ν.Δ. να περιορίσει δραστικά τον δημόσιο έλεγχο που μεταφράζεται και σε ψήφους και να αυξήσει τον επιχειρηματικό.

Η πανδημία του covid 19 έφερε ορμητικά στο προσκήνιο όλα αυτά τα προβλήματα δημόσιας υγείας και οργάνωσης της υγείας που θα μας ακολουθήσουν στο μέλλον, ενώ οι επιχειρηματικές λύσεις θα εγκαταλείψουν τους ασθενέστερους οικονομικά μόνο με την στοιχειώδη κάλυψη.

Αυτό που ανέδειξε επίσης η πανδημία είναι η παγκοσμιότητα των προβλημάτων που αφορούν την υπερθέρμανση του πλανήτη, τις μεγάλες απειλές για την δημόσια υγεία που αφορούν πλούσιες και φτωχές χώρες, τον εντατικό τρόπο που καταστρέφουμε το γύρω μας φυσικό περιβάλλον. Μεγάλα προβλήματα που συνήθως ξεχνούμε ή και λοιδορούμε όταν περάσει ο άμεσος κίνδυνος και τα ξαναβρίσκουμε μπροστά μας.

Πηγή: https://peripteron.eu/psychiki-ygeia-tin-chronia-tou-covid-19/

Φορείς που εκτελούν προγράμματα για εξαρτημένα από φαρμακευτικές ουσίες άτομα

by admin | Jun 6, 2021 | Κοινωνία

Α. ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

1. ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΓΡΑΦΕΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΒΛΗΜΑ ΤΗΣ ΧΡΗΣΗΣ ΕΞΑΡΤΗΣΙΟΓΟΝΩΝ ΟΥΣΙΩΝ.

Αριστοτέλους 19 (4ος όροφος) – Αθήνα, τηλ. 210 – 82.10.879, 210 – 52.32.821 (εσωτ. 326).

2. ΟΚΑΝΑ (Οργανισμός Κατά των Ναρκωτικών)

Αριστοτέλους 19 – Αθήνα, τηλ. 210 – 82.53.756-9

3. ΚΕΝΤΡΟ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΕΞΑΡΤΗΜΕΝΩΝ ΑΤΟΜΩΝ Ν.Π.Ι.Δ.

Εποπτεύουσα αρχή : Υπουργείου Υγείας και Πρόνοιας.

ΜΟΝΑΔΕΣ ΤΟΥ ΚΕ.Θ.Ε.Α. ΚΕΝΤΡΙΚΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΚΕ.Θ.Ε.Α.

Ταχυδρομική διέυθυνση : Σορβόλου 24, 116 36 Αθήνα, τηλ. 210 – 92.41.993-6 fax 210 – 92.41.986-7.

Αυτή τη στιγμή το ΚΕ.Θ.Ε.Α. περιλαμβάνει τα εξής προγράμματα / Θεραπευτικές μονάδες :

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΙΘΑΚΗ

Ταχυδρομική Δ/νση : Βασ. Ηρακλείου 32, 546 24 Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 – 260.060, 242.420 και fax 031-271.300.

Στο πρόγραμμα ΙΘΑΚΗ ανήκουν οι εξής μονάδες :

Κέντρο Ενημέρωσης Θεσσαλονίκης.

Λειτουργεί από τον Δεκέμβριο του 1984. Καλύπτει τη Βόρειο Ελλάδα.

Ταχ. Δ/νση : Βασ. Ηρακλείου 32, 546 24 Θεσ/νίκη, τηλ. 2310 – 270.110, 271.300, fax2310 – 271.300 και telex 419.163.

Θεραπευτική Κοινότητα “ΙΘΑΚΗ” (διαμονή) δυναμικότητας 100 θέσεων για ενήλικες χρήστες.

Λειτουργεί από το 1983 και βρίσκεται σε αγρόκτημα στη Σίνδο της Θεσ/νίκης. Ταχ. Δ/νση : Σίνδος Θεσ/νίκη 574 00, τηλ. 2310 – 79.139, 2310 – 798.694, 2310 – 797.662, fax 2310 – 799.418 και telex 410.385.

Κέντρο Επανένταξης.

Ταχ. Δ/νση : Ευριπίδου 16, 546 35 Θεσ/νίκη, τηλ. 2310 – 215.595, fax 215.939, 271.300. Στα πλαίσια του Κέντρου Επανένταξης λειτουργούν στην Θεσ/νίκη : 1. Εργαστήρι κεραμικής – αγγειοπλαστικής 2. Συνεργείο επισκευής αυτοκινήτων 3. Αγροκτηνοτροφική μονάδα. Ακόμη μέλη της Κοινωνικής Επανένταξης εκπαιδεύονται επαγγελματικά σε διάφορα τμήματα του ΚΕ.Θ.Ε.Α., όπως Γραμματείας, Λογιστήρια, μηχανογράφηση – ηλεκτρονικούς υπολογιστές, γραφεία κίνησης.

Πρόγραμμα Οικογένειας.

Ταχ. Δ/σνη : Βασ. Ηρακλείου 32, 546 24 Θεσ/νίκη, τηλ. 2310 – 270.110, 2310 – 271.300 και fax 2310 – 271.300.

Πρόγραμμα Φυλακών.

Ταχ. Δ/σνη : Ηρακλείου 32, 546 24 Θεσ/νίκη, τηλ. 2310 – 270.110, 2310 – 271.300 και fax 2310 – 271.300.

Πολιτιστικό Κέντρο, Μουσικό Καφενείο “ΧΡΩΜΑ”.

Tαχ. Δ/νση : Τσιμισκή 132 – Θεσσαλονίκη, τηλ. 2310 – 266.777.

Πρόγραμμα Οικογένειας.

Το Πρόγραμμα αυτό παρέχει συστηματική οικογενειακή θεραπεία σε γονείς, αδελφούς και συζύγους χρηστών. Οικογενειακή θεραπεία παρέχεται και σε οικογένειες χρηστών που δεν έχουν διακόψει τη θεραπεία. Ταχ. Δ/νση : Κουντουριώτου 26, 106 83 Αθήνα, τηλ. 83.37.037, 88.37.650 και fax 83.37.037.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΔΙΑΒΑΣΗ.

Ταχ. Δ/νση : Φυλής 185, 112 52 Αθήνα, τηλ. 86.26.761, fax 86.51.227.

Κέντρο Εισαγωγής.

Βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και απευθύνεται σε ενήλικες χρήστες και στις οικογένειές τους.

Ταχ. Δ/νση : Φυλής 185, 112 52 Αθήνα, τηλ. 86.26.761.

Ανοιχτή Κοινότητα Ενηλίκων “ΔΙΑΒΑΣΗ”.

Η Ανοιχτή Θεραπευτική Κοινότητα “ΔΙΑΒΑΣΗ”, δυναμικότητας 50 θέσεων, για ενήλικες χρήστες ναρκωτικών, λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας από τον Οκτώβριο του 1990. Ταχ. Δ/νση : Σταυροπούλου 15, 112 52 Αθήνα, τηλ. 86.53.960, 86.40.943, fax 86.51.227.

Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης.

Ταχ. Δ/νση : Φυλής 185, 112 52 Αθήνα, τηλ. 86.26.761.

Πρόγραμμα Οικογένειας.

Ταχ. Δ/νση : Φυλής 185, 112 52 Αθήνα, τηλ. 86.26.761.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ.

Ταχ. Δ/νση : Βαλτετσίου 60, 106 81 Αθήνα, τηλ. 36.47.700, fax 36.07.960.

Κέντρο Ενημέρωσης.

Ταχ. Δ/νση : Βαλτετσίου 60, 106 81 Αθήνα, τηλ. 36.47.700, fax 36.07.960.

Κέντρο Ενημέρωσης Ηρακλείου Κρήτης.

Ταχ. Δ/νση : Μίνωος και Μιχαήλ Αρχαγγέλου, Θέρισος 713 04 Κρήτη, τηλ. 081-261.026, fax 081-260.566.

Θεραπευτική κοινότητα ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ.

Ταχ. Δ/νση : Πευκών 12, Κοινότητα Σεληνίων – Σαλαμίνα, τηλ. και fax 46.71.548.

Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης / Πρόληψης “ΠΗΓΑΣΟΣ” (διώροφο λεωφορείο).

Η Μονάδα αυτή λειτουργεί σε στενή συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους κατά τόπους φορείς από το Μάρτιο του 1989 και πραγματοποιεί ταξίδια σε όλη την Ελλάδα. Ταχ. Δ/νση : Σορβόλου 24, 116 36 Αθήνα, τηλ. 92.41.993-6, fax 92.41.986.

ΘΕΡΑΠΕΥΤΙΚΗ ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ “ΕΞΟΔΟΣ” (διαμονής) δυναμικότητας 60 θέσεων.

Λειτουργεί σε στενή συνεργασία με την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους κατά τόπους φορείς από το Φεβρουάριο του 1989, αρχικά στη Χαλάστρα Θεσσαλονίκης και στη συνέχεια στη Λάρισα.

Ταχ. Δ/νση : 2ο χιλιόμετρο Γιάννουλης – Λάρισας, τηλ. 041-250.332, 259.500, fax 041-259.547

Πρόγραμμα Φυλακών.

Ταχ. Δ/νση : Πλατεία Εθν. Αναμνήσεων Προύσης και Μυριοφύτου, 384 46 Ν. Ιωνία – Βόλος, τηλ. 0421-80.246, 64.615 fax 0421-64.615.

Πρόγραμμα Κοινωνικής Επανένταξης Θεσσαλίας.

Ταχ. Δ/νση : Ηρώων Πολυτεχνείου 37 και Αξενίδου, 412 22 Λάρισα, τηλ. 041-611.663, fax 041-611.664.

Πρόγραμμα Οικογένειας.

Ταχ. Δ/νση : Ηρώων Πολυτεχνείου 37 και Αξενίδου, 412 22 Λάρισα, τηλ. 041-611.663 fax 041-611.664.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ.

Ταχ. Δ/νση : Βαλτετσίου 37, 106 81 Αθήνα, τηλ. 33.00.779, 33.00.785, fax 33.00.759.

Στο Πρόγραμμα ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ανήκουν οι εξής Μονάδες :

Κέντρο Ενημέρωσης.

Λειτουργεί από το 1983. Στόχος του Κ.Ε. είναι η ενημέρωση / κινητοποίηση χρηστών για θεραπεία.

Ταχ. Δ/νση : Βαλτετσίου 37, 106 81 Αθήνα, τηλ. 33.00.751, fax 33.00.759.

Εναλλακτική Κοινότητα “Παρέμβαση” (διαμονής)

δυναμικότητας 60 θέσεων.

Ξεκίνησε τη λειτουργία του τον Ιούλιο του 1989 και βρίσκεται στη Ραφήνα, σε χώρο δίπλα στο Παιδοψυχιατικό Νοσοκομείο Αττικής (Π.Ν.Α.).

Ταχ. Δ/νση : Ε.Κ. ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ, 190 09 Ραφήνα, τηλ. 0294-77.800, 77.180. fax 0294-77.801 και telex 21.02.65.

Κέντρο Κοινωνικής Επανένταξης :

Λειτουργεί στην Αθήνα και είναι πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και κοινωνικής επανένταξης.

Ταχ. Δ/νση : Κουντουριώτου 26, 106 83 Αθήνα, τηλ. 82.27.027, 88.37.650 και fax 82.27.027.

Πρόγραμμα Φυλακών.

Πρόκειται για Πρόγραμμα Ενημέρωσης / Κινητοποίησης φυλακισμένων χρηστών για θεραπεία σε Θεραπευτική Κοινότητα. Το πρόγραμμα λειτουργεί στις φυλακές : Δικαστικές Κορυδαλλού, Ψυχιατρικό Κατάστημα Κρατουμένων, Γυναικείες Φυλακές Κορυδαλλού.

Ταχ. Δ/νση : Βαλτετσίου 37, 106 81 Αθήνα, τηλ. 33.00.751, fax 33.00.759.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΣΤΡΟΦΗ.

Ταχ. Δ/νση : Μαγνησίας 28, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.40.862, fax 88.42.237. Στο Πρόγραμμα ΣΤΡΟΦΗ ανήκουν οι εξής Μονάδες.

Κέντρο Ενημέρωσης Στροφής για εφήβους.

Βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και απευθύνεται σε έφηβους χρήστες και τις οικογένειές τους.

Ταχ. Δ/νση : Μαυρογένους 9, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.20.277.

Ανοιχτή Θεραπευτική Κοινότητα “ΣΤΡΟΦΗ” για έφηβους χρήστες ουσιών, δυναμικότητας 60 θέσεων. Η “ΣΤΡΟΦΗ”, η μόνη Κοινότητα για έφηβους χρήστες, λειτουργεί στο κέντρο της Αθήνας από τον Ιούλιο του 1988.

Ταχ. Δ/νση : Φλωρίνης 15, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.30.129, 88.24.688 και fax 88.22.089.

Ξενώνας.

Φιλοξενεί μέλη της Κοινότητας που προέρχονται από την επαρχία.

Ταχ. Δ/νση : Ζολιώτη 2, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.41.688.

Κέντρο Κοινωνικής Δραστηριοποίησης.

Αποτελεί το στάδιο το αντίστοιχο με τη φάση κοινωνικής επανένταξης των Κοινοτήτων διαμονής.

Ταχ. Δ/νση : Φλωρίνης 15, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.30.129, 88.24.089.

Πρόγραμμα Οικογένειας.

Ταχ. Δ/νση : Μαγνησίας 28, 112 51 Αθήνα, τηλ. 88.40.862, fax 88.42.237.

ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΞΟΔΟΣ.

Ταχ. Δ/νση : Ηρώων Πολυτεχνείου 37 και Αξενίδου, 412 22 Λάρισα, τηλ. 041-611.663, fax 041-611.664.

Στο Πρόγραμμα ΕΞΟΔΟΣ ανήκουν οι εξής Μονάδες :

Κέντρο Ενημέρωσης Λάρισας.

Λειτουργεί στη Λάρισα από τον Οκτώβριο του 1990 και στεγάζεται σε κτίριο που έχει παραχωρηθεί από τον Δήμο της Λάρισας.

Ταχ. Δ/νση : Κύπρου 103, 412 22 Λάρισα, τηλ. 041-254.863, 254.597 και fax 041-254.863.

Κέντρο Ενημέρωσης Βόλου.

Ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1991.

Ταχ. Δ/νση : Πλατεία Εθν. Αναμνήσεων Προύσης και Μυριοφύτου, 384 46 Ν. Ιωνία – Βόλος, τηλ. 0421-80.246, 64.615 και fax 0421-64.615.

Κέντρο Ψυχικής Υγείας ΝΠΙΔ.

Εποπτεύουσα αρχή : Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας.

Πρόγραμμα “Ιάσων” (Τμήμα Πρόληψης και Αντιμετώπισης Εξαρτηματικών Καταστάσεων).

Μονάδα Τηλεφωνικής Βοήθειας.

Τηλ. 86.56.600. Ώρες λειτουργίας : 9π.μ. – 10μ.μ. (εκτός Σαββάτου και Κυριακής). Παρεχόμενες υπηρεσίες : Πληροφόρηση, ενημέρωση σε χρήστες ή γονείς και φίλους, παραπομπή σε άλλες μονάδες του προγράμματος ΙΑΣΩΝ ή άλλες υπηρεσίες ή φορείς, ψυχοκοινωνική υποστήριξη.

Συμβουλευτικός Σταθμός.

Ωρες λειτουργίας : 9π.μ. – 1μ.μ., Αγρινίου 33 κ. Πατήσια. Παρεχόμενες Υπηρεσίες : Ενημέρωση και αντιμετώπιση εξαρτητικών και συναφών προβλημάτων (π.χ. AIDS, βίαιες συμπεριφορές κ.λ.π.). θεραπεία εξαρτητικών καταστάσεων (ατομικής, οικογενειακής). Διάγνωση και αντιμετώπιση συνοδών ψυχολογικών προβλημάτων, προετοιμασία για συμμετοχή στο κέντρο ημέρας, συμβουλευτική σε γονείς και συγγενείς.

Κέντρο Ημέρας.

Τηλ. 86.59.800. Παρεχόμενες υπηρεσίες : Κοινωνική Επανένταξη εξαρτημένων ατόμων.

Κινητή Μονάδα Ενημέρωσης – Ευαισθητοποίησης.

τηλ. 86.9.800. Παρεχόμενες υπηρεσίες : Προγράμματα ενημέρωσης (ανάλογα με το κοινό που απευθύνεται).

Κέντρο Άμεσης Ψυχολογικής Υποστήριξης.

τηλ. 88.40.712, Ιουλιανου 18 – Αθήνα, τηλ. Σ.Ε.Σ. 175.

4. Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής. Μονάδα Απεξάρτησης Τοξικομανών, Αλκοολικών ΝΠΔΔ.

Συμβουλευτικός Σταθμός, Ασκληπειού 19 – Αθήνα

τηλ. 36.11.803, 36.13.242. (Ενημέρωση, Υποστηρικτική Ομάδα για τοξικομανείς και αλκοολικούς, θεραπεία).

Παρέχει :

α) Υπηρεσίες συμβ. Σταθμού που αφορούν την εξάρτηση αλκοολισμού τοξικομανίας

β) Θεραπεία εξαρτημένων πρώτη φάση του προγράμματος, δηλαδή περιλαμβάνει ανθρώπους ενταγμένους στα προγράμματα που ετοιμάζονται για την εισαγωγή τους στο 18 Aνω Περίπτερο του Νοσοκομείου και τρίτη φάση του προγράμματος που περιλαμβάνει την κοινωνική επανένταξη (η δεύτερη φάση, που αφορά την Φυσική Απεξάρτηση γίνεται στο 18 Aνω)

γ) παρακολούθηση αποθεραπευθέντων

δ) Κοινωνική επανένταξη εξαρτημένων

ε) Θεραπεία οικογενειών εξαρτημένων. Προσέρχονται ασθενείς από όλη την Ελλάδα και από τα δύο φύλα ηλικίας από 18-60 ετών.

Κλινική Αλκοολικών Τοξικομανών 18 και άνω Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής Δαφνί, τηλ. 58.11.513.

5. Ψυχιατρικό Νοσοκομειο Θεσσαλονίκης ΝΠΔΔ.

Εποπτεύουσα αρχή Υπουργείο Υγείας και Πρόνοιας. Πρόγραμμα Απεξάρτησης Αλκοολικών (Ενημέρωση, Θεραπεία) τηλ. 66.37.777, fax 665.777.

6. Αιγινήτειο Νοσοκομείο – Ψυχιατρική Κλινική Πανεπιστημίου Αθηνών.

Εποπτεύουσα αρχή Υπουργείο Παιδείας, Ειδικό Εξωτερικό Ιατρείο για την κατάχρηση τοξικών ουσιών, Βασ Σοφίας 72, τηλ. 72.20.458, λειτουργεί κάθε Τετάρτη. (Ενημέρωση, έρευνα, πρόληψη, συμβουλευτικό και θεραπευτικό έργο).

7. Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς. Δ/νση Κοινωνικής Πολιτικής

Αχαρνών 417, τηλ. 25.32.312, 25.32.904 (Ενημέρωση – Πρόληψη).

Β. ΜΗ ΚΡΑΤΙΚΟΙ ΦΟΡΕΙΣ

1. Πρόγραμμα Επανένταξης Απεξαρτημένων Δ. Καλλιθέας “ΘΗΣΕΑΣ”

Αραπάκη 33, Καλλιθέα, τηλ. 95.91.282.

2. Ελληνικός Ερυθρός Σταυρός “Η ΚΟΙΝΟΤΗΤΑ ΜΑΣ”

Γ΄ Σεπτεμβρίου 21 – Αθήνα, τηλ. 52.22.469. (Ενημέρωση, πρόληψη, ομιλίες).

3. SOS DRUGS.

Μη κερδοσκοπικό Σωματείο, Ασκληπιού 43 – Αθήνα, τηλ. 36.17.639 (Πρόληψη με ομάδες γονέων).

4. Πανελλήνιος Αντιναρκωτικός Αγώνας (Π.Α.ΝΤ.Α)

Βαρβάκη 21, 114 74 Αθήνα, τηλ. 64.11.201, 64.62.537, 6-9μ.μ. (Κοινωνική δραστηριότητα για ενημέρωση, πληροφόρηση, πρόληψη).

5. Σωματείο Βοήθειας Συνανθρώπων μας “ΦΙΛΗΜΩΝ”

Λεωφ. Αμαλίας 50, 105 58 Αθήνα, τηλ. 65.15.154.

6. Κέντρο Συμπαραστάσεως, Πρόνοιας “ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΠΑΥΛΟΥ” “Η ΕΛΠΙΔΑ”

Ακαδημίας 45, τηλ. 36.45.227.

7. Σύνδεσμος Αποκατάστασης Τοξικομανών ΣΑΤ

(Γονείς τοξικομανών Προγράμματος Απεξάρτησης του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής)

Μαυρομιχάλη 141Β – Αθήνα, τηλ. 64.40.641, 6-9μ.μ. (Ομάδες αλληλοϋποστήριξης γονέων και συγγενών τοξικομανών, ενημέρωση, κοινωνική δραστηριότητα).

8. Πανελλήνιος Σύνδεσμος Γονέων και Κηδεμόνων για την καταπολέμηση των ναρκωτικών και την πάταξη του εγκλήματος

Λεωφ. Συγγρού 65, τηλ. 92.15.435, 92.15.438.

9. Ελληνική Εταιρεία ενάντια στην εξάρτηση (4Ε)

Τροίας 44 και 3ης Σεπτεμβρίου 138, τηλ. 88.18.331 (Πρόληψη, ενημέρωση, ομιλίες, σεμινάρια).

10. Εθνικό Συμβούλιο κατά των Ναρκωτικών

Ακαδημίας 54 – 5ος όροφος, τηλ. 36.05.647 (Ενημέρωση, πρόληψη, έκδοση βιβλίων).

11. Μητρόπολη Δημητριάδος

τηλ. 0421-47.502-3 – Βόλος (Ενημέρωση, πρόληψη, έντυπα).

12. Σύλλογος Γονέων και Φίλων Θεραπευτικής Κοινότητας Ιθάκης

Εμμ. Μπενάκη 84 – Αθήνα, τηλ. 36.09.067 (Ενημέρωση, ομάδες γονέων, κοινωνική δραστηριοποίηση για υποστήριξη Θεραπευτικών Κοινοτήτων ΚΕ.Θ.Ε.Α.).

13. Ανώνυμοι Αλκοολικοί και Ανώνυμοι Εξαρτημένοι

Ερατοσθένους 13 – Αθήνα (Παγκράτι), τηλ. 70.11.977 (Ομάδες θεραπείας και υποστήριξης από πρώην αλκοολικούς και τοξικομανείς στα πλαίσια προγράμματος απεξάρτησης τοξικομανών και αλκοολικών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αθηνών).

14. Επιτροπή Ναρκωτικών, Θέματος 117 LIONS ΕΛΛΑΣ – ΚΥΠΡΟΣ

Φαναριωτών 23, 114 71 Αθήνα (Έντυπα ενημερωτικά, οικονομική στήριξη προγραμμάτων πρόληψης και θεραπείας).

15. ΚΕΣΑΝ (Κρήτη)

Μίνωος και Αρχαγγέλου, Θέρισος 213 04 – Ηράκλειο Κρήτης, τηλ. 081-253.190.

16. ΚΙΝΗΣΗ “ΠΡΟΤΑΣΗ” (Δήμος Πάτρας)

Αγίου Γεωργίου και Παντανάσσης, τηλ. 061-623.290.

17. Κέντρο Κοινωνικής Παρέμβασης

Ανδρούτσου 4, 174 55 Aλιμος, τηλ. 93.85.564.

18. Κέντρο Κοινωνικής Παρέμβασης και Ενημέρωσης

Ηρώων Πολυτεχνείου 2, 731 00 – Πολύκεντρο Χανίων.

Πόσο καλά προσαρμόζονται οι πρόσφυγες μετά την εγκατάστασή τους σε δυτικές χώρες;

by admin | Jun 6, 2021 | Κοινωνία

Οι επιπτώσεις των τραυματικών εμπειριών στην ψυχική κατάσταση των προσφύγων και η ευθύνη των χωρών φιλοξενίας τους ως προς την κάλυψη αυτών των ψυχοκοινωνικών αναγκών είναι θέματα που αποτελούν αντικείμενο αυξανόμενης αντιπαράθεσης. Στα πλαίσια αυτής της αντιπαράθεσης, οι επικριτές υποστηρίζουν ότι οι ψυχικές επιπτώσεις των τραυματικών εμπειριών των προσφύγων έχουν υπερτονισθεί, ότι είναι υπερβολικό να τίθενται διαγνώσεις όπως διαταραχή μετά από τραυματική ψυχική καταπόνηση σε φυσιολογικά επακόλουθα της ανθρώπινης ταλαιπωρίας (άγχος, δυσπιστία και επώδυνες αναμνήσεις) που είναι αποτέλεσμα μαζικών συγκρούσεων και ότι οι παρεμβάσεις συμβουλευτικού τύπου είναι πολιτισμικά ξένες για τους περισσότερους μη δυτικούς πληθυσμούς. Αν και το κίνητρό της είναι η φροντίδα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αυτή η κριτική δεν θα πρέπει να διαστρεβλωθεί κατά τρόπο που οδηγεί σε παραμέληση των βασικών αναγκών ψυχικής υγείας των προσφύγων. Η πρόσφατη μελέτη της Lie είναι, συνεπώς, επίκαιρη στην εξέταση του θέματος των τραυματικών εμπειριών των προσφύγων και των επιπτώσεών τους.

Το άρθρο αυτό ακολουθεί μία μακρά ερευνητική παράδοση στη Νορβηγία που ξεκίνησε με τις πρωτοποριακές εργασίες του Eitinger μετά τον 2ο παγκόσμιο πόλεμο. Όπως κάνει σαφές ο Lie, οι μελέτες μεγάλης διάρκειας που αφορούν την επανεγκατάσταση προσφύγων αντιμετωπίζουν σημαντικές δυσκολίες. Η συλλογή των δειγμάτων είναι δύσκολη ακόμη και σε χώρες που διατηρούν ακριβείς καταλόγους των προσφύγων που φιλοξενούν. Οι ίδιοι οι πρόσφυγες ενδέχεται να μην συμμετέχουν πρόθυμα σε μελέτες, οι υπηρεσίες προσφύγων δεν θεωρούν πάντοτε την έρευνα ως θέμα πρώτης προτεραιότητας και οι μελέτες μεγάλης διάρκειας αυτού του τύπου εμφανίζουν κατά κανόνα διαρροή σημαντικού μέρους των συμμετεχόντων στη διάρκεια της παρακολούθησης. Παρ’ όλα αυτά, αρκετές πρόσφατες μελέτες παρακολούθησης προσφύγων είχαν παρόμοια αποτελέσματα.

Έχει επιβεβαιωθεί ότι οι τραυματικές εμπειρίες αποτελούν ισχυρό παράγοντα κινδύνου ψυχικής διαταραχής, και ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται ανάλογα με το «βάρος» και τον τύπο της τραυματικής εμπειρίας (ιδίως εμπειρίες σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, βασανισμούς και βιασμούς). Όπου υπάρχει συνδυασμός διαταραχής μετά από τραυματική ψυχική καταπόνηση και καταθλιπτικών συμπτωμάτων, το επίπεδο της προσωπικής, οικογενειακής, κοινωνικής και εργασιακής αναπηρίας μπορεί να είναι σημαντικό, διαψεύδοντας οποιοδήποτε ισχυρισμό ότι οι αντιδράσεις αυτού του τύπου δεν επηρεάζουν την μελλοντική προσαρμογή.Αυτό σημαίνει ότι όλοι οι πρόσφυγες εμφανίζουν επακόλουθα από τραυματικές εμπειρίες; Είναι σαφές ότι αυτό δεν συμβαίνει, καθώς η πλειονότητα των μελετών αναφέρει ότι οι περισσότεροι πρόσφυγες δεν εμφανίζουν ψυχικές διαταραχές. Παρ’ όλα αυτά, τα στοιχεία παρακολούθησης που αναφέρει η Lie είναι δυσοίωνα – τα συμπτώματα της διαταραχής μετά από τραυματική ψυχική καταπόνηση παρουσίασαν αύξηση στη διάρκεια των 3 ετών που ακολούθησαν την μετεγκατάσταση. Πάντως, το ποσοστό διαρροής περιπτώσεων στη διάρκεια της μελέτης αποτελεί ένδειξη ότι αναλογικά μεγαλύτερος αριθμός προσφύγων είχε εκτεθεί σε ακραίες τραυματικές συνθήκες.

Σε πρόσφατη διαχρονική μελέτη στη Σουηδία διαπιστώθηκε επίσης σημαντική αύξηση στον επιπολασμό της διαταραχής μετά από τραυματική ψυχική καταπόνηση σε πληθυσμό προσφύγων, που στην περίπτωση αυτή προερχόταν από το Κόσοβο. Ο επιπολασμός της διαταραχής αυξήθηκε από 45% κατά την έναρξη της μελέτης σε 78% μετά από 18 μήνες. Επίσης, σε μελέτη προσφύγων από τη Βοσνία που είχε διάρκεια 3 ετών διαπιστώθηκε ότι τα μετατραυματικά συμπτώματα, ιδίως η κατάθλιψη, τείνουν να παραμένουν κατά την περίοδο επαναπατρισμού.Συνολικά, αυτές οι μελέτες παρακολούθησης παρουσιάζουν μια δυσάρεστη εικόνα σχετικά με την ικανότητα προσαρμογής των προσφύγων, τουλάχιστον κατά την περίοδο αμέσως μετά την τραυματική εμπειρία.

Είναι γνωστό ότι τα πρώτα χρόνια της μετεγκατάστασης των προσφύγων μπορεί να είναι συναισθηματικά ταραχώδη. Πάντως, εφόσον η παρακολούθηση των ασθενών προσφύγων διαρκέσει αρκετά, διαπιστώνεται ότι ακόμη και οι πιο σοβαρές περιπτώσεις συχνά εμφανίζουν σταδιακή βελτίωση. Ο χρόνος είναι ο καλύτερος γιατρός και αυτή η ρήση ίσως έχει ιδιαίτερη σημασία για την προσαρμογή των προσφύγων. Μόνο λίγες μελέτες έχουν παρακολουθήσει πρόσφυγες για μεγάλα χρονικά διαστήματα, αλλά τα αποτελέσματα παρέχουν σαφή υποστήριξη σ’ αυτές τις κλινικές παρατηρήσεις. Σε μελέτη παρακολούθησης με διάρκεια 10 ετών στον Καναδά διαπιστώθηκε ότι οι πρόσφυγες από τη νοτιοανατολική Ασία εμφάνισαν σημαντική βελτίωση των συμπτωμάτων με την πάροδο του χρόνου, σε βαθμό ώστε να εμφανίζουν χαμηλότερο επιπολασμό ψυχικών νόσων απ’ ότι οι γηγενείς Καναδοί.

Σε παλαιότερη μελέτη αναφέρεται μακροπρόθεσμη βελτίωση των περισσότερων δεικτών ψυχικής διαταραχής σε πρόσφυγες από την Ασία 10 χρόνια μετά την εγκατάστασή τους στις ΗΠΑ. Από αναδρομικές μελέτες, παρά τους ενδεχόμενους περιορισμούς, προκύπτουν στοιχεία που υποστηρίζουν αυτά τα ευρήματα. Σε πρόσφατη μελέτη 1161 προσφύγων από το Βιενάμ, που ζούσαν στην Αυστραλία κατά μέσο όρο επί 11 χρόνια, διαπιστώθηκε ότι παρουσίαζαν πολύ μικρότερη συχνότητα συναισθηματικών διαταραχών σε σύγκριση με την αντίστοιχη του γενικού πληθυσμού της Αυστραλίας. Οι τραυματικές εμπειρίες πριν από τη μετανάστευση αποτελούσαν τον ισχυρότερο προγνωστικό παράγοντα ψυχικής διαταραχής. Σε όσους είχαν εκτεθεί σε τραυματικές εμπειρίες μικρότερης βαρύτητας, η συχνότητα των ψυχικών διαταραχών ήταν υψηλή κατά την πρώιμη μετατραυματική περίοδο, αλλά παρουσίασε προοδευτική μείωση στο επίπεδο των προσφύγων χωρίς τραυματικές εμπειρίες με τη συμπλήρωση της ενδεκαετούς περιόδου της μελέτης. Η μικρή υποομάδα, που είχε εκτεθεί σε ακραία επίπεδα τραυματικών εμπειριών πριν από τη μετανάστευση, παρουσίαζε την υψηλότερη συχνότητα ψυχικών διαταραχών και εμφάνισε επίσης προοδευτική μείωση, αλλά ο κίνδυνος παρέμεινε τετραπλάσιος σε σύγκριση με τους μάρτυρες σε όλη τη διάρκεια της μελέτης. Αυτές οι μακροπρόθεσμες μελέτες εξέτασαν ομάδες προσφύγων που έφθασαν στη Βόρεια Αμερική και την Αυστραλία σε παλαιότερη εποχή, οπότε οι συνθήκες επανεγκατάστασης ήταν ευνοϊκές, όπως μόνιμη στέγαση και πλήρης πρόσβαση στην αγορά εργασίας και την εκπαίδευση.

Οι πρόσφυγες που φθάνουν σήμερα σε πολλές δυτικές χώρες αντιμετωπίζουν πλέον πολύ μεγάλες δυσκολίες. Η μη μόνιμη στέγαση, η κράτηση, οι περιορισμοί στο δικαίωμα της εργασίας, της εκπαίδευσης, της εκμάθησης της γλώσσας και της περίθαλψης, καθώς και τα διοικητικά εμπόδια στην επανένωση της οικογένειας, όλα αυτά δημιουργούν ανασφάλεια και φόβο, που προστίθενται στα προβλήματα λόγω των προηγούμενων τραυματικών εμπειριών. Η μελέτη της Lie συμφωνεί με τα ευρήματα προηγούμενων μελετών, που αναδεικνύουν πόσο ισχυρή είναι η συμμετοχή αυτών των παραγόντων στη συντήρηση των μετατραυματικών συμπτωμάτων.

Σε κοινοτικό επίπεδο, η ανασφάλεια που εμφανίζουν οι πρόσφυγες επιδεινώνεται από την αύξηση της εχθρότητας κατά των μεταναστών, μία τάση που ενισχύεται από τους φόβους λόγω της τρομοκρατίας.Συνοπτικά, δύο σταθεροί παράγοντες κινδύνου έχουν προκύψει από τα στοιχεία της έρευνας σχετικά με τις παραμέτρους που επηρεάζουν τη συχνότητα των ψυχικών διαταραχών στους πρόσφυγες: οι τραυματικές εμπειρίες κατά το παρελθόν και η ψυχική καταπόνηση της μετεγκατάστασης. Αν και η πρόληψη των τραυματικών εμπειριών στις χώρες προέλευσης των προσφύγων ίσως είναι πέρα από τις δυνάμεις μας, οι χώρες υποδοχείς μπορούν να επηρεάσουν τις συνθήκες που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες κατά τη μετεγκατάστασή τους.

Με βάση τα παραπάνω, είναι σημαντικό να επεκτείνουμε τον προβληματισμό μας πέρα από το βραχυπρόθεσμο στόχο του ελέγχου της μετανάστευσης σε μία ευρύτερη προοπτική σχετικά με την παγκόσμια υγεία. Σε αντίθετη περίπτωση, τα μετατραυματικά συμπτώματα όσων επιζητούν άσυλο ενδέχεται να έχουν μεγαλύτερη διάρκεια και να είναι πιο έντονα και η κοινωνία με την παγκόσμια έννοιά της θα κληθεί να πληρώσει το κόστος.

Η παροχή αποτελεσματικών και ανθρώπινων συνθηκών επανεγκατάστασης, η έγκαιρη διευκρίνιση των αναγκών των προσφύγων, η επιβοήθηση της επανένωσης οικογενειών, η αντιμετώπιση των τάσεων ρατσισμού και ξενοφοβίας, η προσφορά ευκαιριών για εργασία και εκπαίδευση και ο προγραμματισμός συγκεκριμένων παρεμβάσεων στον τομέα της ψυχικής υγείας θα εξασφαλίσουν τη δυνατότητα των περισσότερων προσφύγων να ανακτήσουν την αυτάρκεια και την παραγωγικότητά τους, μία έκβαση που θα βοηθήσει τους ίδιους τους πρόσφυγες αλλά και τις χώρες υποδοχής τους.

Silove D, Ekblad S, Acta Psychiatrica Scandinavica 106 : 401-402, 2002

ΕΠΙΛΕΓΜΕΝΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Silove D. The psychosocial effects of torture, mass human rights violations and refugee trauma: towards an integrated conceptual framework. J Nerv Ment Dis 187 : 200-207, 1999

Lie B. A 3-year follow-up study of psychosocial functioning and general symptoms in settled refugees. Acta Psychiatr Scand 106: 415-425, 2002

Mollica R, Saralje N, Chernoff M et al. Longitudinal study of psychiatric symptoms, disability, morbidity and emigration among Bosnian refugees. JAMA 286: 546-554. 2001

Roth G, Ekblad S. Decreased levels of cortisol and testosterone among mass evacuated adults from Kosovo with trauma experiences and PTSD. J Assoc Eur Psychiatr 17 (suppl 1): 94s, 2002

Beiser M. Hou F. Language acquisition, unemployment and depressive disorder among Southeast Asian refugees: a 10-year study. Soc Sci Med 53: 1321-1334, 2001

Westermeyer J, Neider J, Gallies A. Psychosocial adjustment of Hmong refugees during their first decade in the United States. J Nerv Ment Dis 177: 132-139, 1989

Steel Z, Silove D, Phan T et al. Long-term effect of psychosocial trauma on the mental health of Vietnamese refugees resettled in Australia : a population-based study. Lancet 360: 1056-1062, 2002

Η ψυχική υγεία των παιδιών – προσφύγων

Η Βρετανία αντιμετωπίζει μεγάλη αύξηση του αριθμού των ατόμων που ζητούν άσυλο κάθε χρόνο. Περίπου το ένα τέταρτο αυτών των ατόμων είναι παιδιά. Οι παράγοντες ψυχικής καταπόνησης, στους οποίους εκτίθενται οι πρόσφυγες, ασκούν τη δράση τους σε τρία στάδια: 1) στη διάρκεια παραμονής των προσφύγων στη χώρα προέλευσής τους, 2) κατά τη διάρκεια της φυγής τους και 3) στη διάρκεια της εγκατάστασής τους στη χώρα υποδοχής. Οι συγγραφείς αυτής της μελέτης πραγματοποιούν ανασκόπηση των δεδομένων σχετικά με την επίπτωση της εγκατάλειψης της οικογενειακής εστίας στην ψυχική υγεία των παιδιών και προτείνουν πλαίσιο για την κατηγοριοποίηση των παραγόντων κινδύνου. Από τη διαθέσιμη βιβλιογραφία προκύπτει σαφώς ότι υπάρχουν αυξημένα επίπεδα ψυχολογικής νοσηρότητας μεταξύ των παιδιών – προσφύγων, που κυρίως συνίσταται σε διαταραχή μετά από τραυματική ψυχική καταπόνηση, κατάθλιψη και αγχώδεις διαταραχές. Οι αρχές που θα πρέπει να διέπουν την παροχή υπηρεσιών ψυχικής υγείας στα παιδιά αυτά δεν έχουν οριστικοποιηθεί. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι μεγάλο μέρος της πρωτογενούς πρόληψης μπορεί να υλοποιηθεί στα πλαίσια του σχολείου. Οι νόμοι σχετικά με τη μετανάστευση που ισχύουν στη Βρετανία δημιουργούν ορισμένα προβλήματα, που έρχονται σε αντίθεση με τις βασικές αρχές σχετικά με τα συμφέροντα των παιδιών. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον θα πρέπει να προσελκύσει το πρόβλημα των ασυνόδευτων παιδιών.

Συμπεραίνεται ότι τα παιδιά – πρόσφυγες υφίστανται σαφή ψυχολογική επιβάρυνση. Υπάρχει επείγουσα ανάγκη μελέτης και αντιμετώπισης των αναγκών ψυχικής υγείας αυτής της ευαίσθητης ομάδας.

Fazel M, Stein A. Archives of Disease in Childhood 87 : 366-370, 2002.

« Older Entries